مرور رده

یادداشت‌ها

پرسش از فرهنگ (۴۹): ابزارهای الزام و فرهنگ

قدرت و ثروت، به مثابه دستاوردهای اجتماعی تمایز دهنده، همواره در جوامع انسانی دارای جذابیت زیادی بوده اند به صورتی که نه تنها اکثریت انسان ها در پی به دست آوردن آنها بوده و هستند تا بتوانند در سلسله مراتب های اجتماعی به سوی بالا ارتقاء…

پرسش از فرهنگ (۴۸): رابطه اقتصاد و فرهنگ چیست؟

یکی از پرسش هایی که می توان به درستی و به ویژه در جهان امروز مطرح است، رابطه میان موقعیت اقتصادی کنشگران، گروه ها و نظام های اجتماعی و موقعیت فرهنگی آنها است. در شرایط باستانی و پیش صنعتی این رابطه به گونه ای متفاوت از جهان مدرن وجود داشت.…

زبان: هم ابزار، هم هدف

تصویر: نوام چامسکی زبان شناس امریکایی مطالعات زبان شناختی عمری طولانی تر از پژوهش های علوم اجتماعی در دانشگاه های جهان دارند و اگر ادبیات آکادمیک جامعه شناختی و انسان شناختی عملا از ابتدای قرن بیستم شروع به انتشار می کنند و کرسی های…

پرسش از فرهنگ(۴۷): رابطه نظام ارزشی و فرهنگ چیست؟

نظام ارزشی در هر جامعه ای به مجموعه ای از فرایندهای رفتاری و ذهنی، الگو ها و روش ها، شیوه های گفتاری و فنون بدنی اطلاق می شود که در چارچوب ها و موقعیت هایی از پیش تعریف شده، پذیرفته می شوند. این نظام بر اساس پهنه جغرافیایی و دوره زمانی و بر…

پرسش از فرهنگ (۴۶): چرا انسان ها بی رحم هستند؟

یکی از پرسش های اساسی که از سال ها پیش مورد تاکید و پژوهش رفتار شناسان جانوری و گروهی از انسان شناسان است، به دست آوردن مرزهایی است که بتوان بر اساس آنها میان انسان ها و جانوران تفکیک قائل شد. تا چند دهه پیش تصور عمومی آن بود که این مرزها ،…

پرسش از فرهنگ(۴۵): انفعال اجتماعی چیست؟

نظریه پردازان اجتماعی عموما در دو شاخه مختلف از وضعیت «متعارف» اجتماعی دفاع کرده اند: گروهی که عمدتا شامل کارکرگرایان می شده اند، وضعیت متعارف را در وجود «تعادل» اجتماعی و کارکرد جوامع انسانی با کمترین هزینه دانسته اند و بنابراین اصل را بر…

پرسش از فرهنگ (۴۴): آیا سلسله مراتب اجتماعی ضروری است؟

لویی دومون(1911-1998)، انسان شناس فرانسوی در سال 1966 کتاب معروف خود «انسان سلسه مراتبی» را منتشر کرد و در آن به تشریح و تحلیل نظام سلسله مراتبی هندوستان پرداخت. تا پیش از دومون، رویکرد عمومی به این نظام که خود را در کاربرد واژه پرتغالی…

در شرافت ِ «سیاست»

عزت الله سحابی، روز 10 خرداد ماه 1390 (31 ماه مه 2011) در 81 سالگی درگذشت. آنچه بیش از هر چیز در نوشته ها و مطالبی که پس از درگذشت وی به چشم می خورد، اجماعی تقریبا کامل در اخلاقی بودن و الگو وار بودن حیات او و نه لزوما در «سیاستمدار بودن»…

آینده خاور میانه یا آینده جهان

چندی پیش در جلسه ای عمومی از من، در سئوالی کلیشه ای، پرسیده شد: آیا نسبت به آینده ایران خوش بین هستید؟ من نیز، تلاش کردم با فاصله گرفتن نسبی از پاسخ های کلیشه ای بگویم: بله به آینده ایران بسیار خوش بین هستم، اما مشکل این است که ایران در…

در ستایش زندگی

از نزدیک به دو سال پیش گفتگویی بسیار تفصیلی را درباره «تاریخ فرهنگی ایران معاصر» با جلال ستاری آغاز کردیم که به تازگی به پایان رسیده است، بیش از 700 صفحه از خاطرات وی از کودکی تا امروز و بررسی ریز آثار و افکار و اندیشه هایش درباره مضمون…