یادداشت‌ها

توهم زبان و تجدد زبان انسانی، شگفت انگیز ترین و شاید بدون اغراق بتوان گفت ارزشمند ترین ابداع فرهنگی انسان در طول حیات 4 میلیون ساله این گونه بوده است. زمانی که در نیمه قرن بیستم کلود لوی استروس، در کتاب «انسان شناسی ساختاری» خود دست به…

نظم و تکثر تعریف فرهنگ، همواره یکی از مشکلات اساسی در حوزه انسان شناسی به شمار می آمده است. در اواخر قرن نوزده ادوارد برنت تایلر، تعریفی از فرهنگ ارائه داد که همه باورها و رفتارها و به عبارتی تمام اشکال مادی و غیر مادی یک پهنه سرزمینی را…

تقلیل به مثابه روش تحلیل: از ارسطو تا ویتفوگل بیش از 2000 سال پبش ارسطو، فیلسوف برجسته یونانی، «استبداد» را بر اساس یک پارادایم سیاسی، «هنری ایرانی» می دانست و بردگی را بر اساسی پارادایمی بیولوژیک، «امری طبیعی»، چنانکه می گفت: « پس ثابت…

نوکیسگان فرهنگ واژه نوکیسگان را می توان به جای واژه بسیار رایج فرانسوی nouveaux riches (ثرونمندان جدید) به کار برد که امروزه در بسیاری از زبان ها به همین صورت به کار می رود، واژه ای که به خصوص پس از فروپاشی شوروی پیشین از یک سو و تغییر…

مدرنیته، از خلال ساختارهایی اسطوره ای، به آرزویی دیرینه برای بشر تحقق بخشید: جاودانگی. عکاسی و فیلم برداری در کنار سایر ابزارهای بازنمایی و در واقع گرایی خردکننده شان، این امکان (یا لااقل این توهم تصویری) را برای انسان ها به وجود آوردند که…

توسعه فرهنگی چه معنایی می تواند برای ما داشته باشد؟ پیش از هر چیز باید به این نکته توجه داشت که مفهوم توسعه به طور عام بعد از جنگ جهانی دوم مطرح شد، یعنی زمانی که از یک سو، جهان تخریب شده بود و باید موضوع سازندگی در راس همه مسائل قرار می…

سخن گفتن از مفهومی به عنوان «فرهنگ اصیل» تا چه حد از لحاظ علمی قابل قبول است؟ مفهوم «اصالت» (originality) در ریشه های لاتین و یونانی خود کاملا نشان می دهد که با چه معنایی روبرو هستیم : اینکه پدیده مورد نظر، پدیده ای «آفریده» یا «ابداع»…

امروز در جامعه ما تقریبا همه از اهمیت فرهنگ سخن می گویند، از مسئولان سیاسی و سیاستگذاری در کشور، تا نخبگان علمی و اجتماعی و هنرمندان و نویسندگان و حتی مجریان برنامه های سرگرم کننده تلویزیون. همه و همه بر یک امر توافق دارند و آن نیاز به…

بحث «جمعیت مطلوب» یکی از مباحثی است که در تاریخ علوم اجتماعی پیشینه ای دراز مدت و پر تنش دارد: مناقشه در این زمینه عمدتا به رویکرد نسبت به «افزایش جمعیت» باز می گشته است که از لحاظ تاریخی در شخصیت و استدلال های مالتوس و پس از او در مکتب…

مفهوم «طبقه» در علوم اجتماعی، سرنوشتی پیچیده داشته است: استناد مارکسی به این واژه امروز مور پذیرش کمتر نظریه پردازی(حتی در میان جامعه شناسان نومارکسی) است و در خارج از این حوزه استناد کلاسیک و امریکایی به آن دقت خود را روز به روز از دست می…