یادداشت‌ها

گاه، برای مثال در آنچه رسوایی «سوکال» (چرندیات ِ پسامدرن) نامیده شده، با رویکردی عوام‌گرایانه نسبت به «امر واقعی» و تعبیر ِ اجتماعی آن، روبرو بوده‌ایم: تمایلی بیمار‌گونه به در تقابل قرار دادن ِ دو شخصیت «ضد سیستم» یعنی فوکو و…

گفتگو از مهم‌ترین روش‌های مورد استفاده در پژوهش‌های ِ کیفی ِ انسان‌شناختی است. اما گفتگو به «زبان» مشخصی انجام می‌شود و هیچ زبان «جهانشمول»ی نداریم. اکثریت مطلق انسان‌ها و حتی فرهیختگان به دلایل بی‌شمار از جمله «احساس امنیت…

جرج مارکوس، انسان‌شناس آمریکایی، در سال 1986 کتاب «نوشتن فرهنگ» را همراه با جیمز کلیفورد گردآوری کرد و مجموعه‌ای از جستارهای انسان‌شناختی به انتشار رساند. در همین سال نیز «انسان‌شناسی به مثابه نقد فرهنگی» را همراه مایکل فیشر،…

دغدغه اساسی جان رالز، فیلسوف آمریکایی، نه جامعه‌ای است که در آن انسان‌ها با یکدیگر برابر باشند، بلکه جامعه‌ای که میان انسان‌ها عدالت وجود داشته باشد. چنین جامعه‌ای نیازمند دو شرط است: نخست آزادی ِ دستکم نسبی، به همه امکانات پیشرفت…

جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، به باور ادگار مورن، فیلسوف فرانسوی، در اجزاء، در کلیت و در ساختارها و میانکنش‌هایش، دائما پیچیده‌تر و در نتیجه، قابلیت درک و پیش‌‌بینی آینده در آن، هرچه بیشتر برای ما، مشکل‌تر می‌شود. در این حال…

در فرهنگ معاصر ایران، حضور حافظ،  دیوان و  اشعار او به صورت گسترده ای که امروز در همه اقشار می بینیم،  ظاهرا باید پدیده ای متاخر باشد. گرچه شیوه استناد به زبانزدها و شعر و حکایت و تمثیل در نثر فارسی  پیشینه ای طولانی دارد که با آغاز مردمی…

ظاهرا برای «لومپن» و «لومپنیسم» دست‌کم در چارچوب صد‌ساله معاصر تعریفی کمابیش متفاوت اگر نگوییم کاملا ریشه‌ای با معنای این واژه در نزد مارکس، برای اقشار حاشیه‌ای شده و واپس مانده جامعه صنعتی در روند خُرد کننده صنعتی شدن، باید یافت.…

در حالی که دادگاه‌های کشور به دنبال بحران عمومی و اعتراضات پاییز 1401، دائم در حال صدور احکام زندان طویل المدت و  صدور و اجرای سریع احکام اعدام برای جرایمی مشغولند  که در بسیاری از آنها حتی یک قطره خون ریخته نشده و کل ماجرا به…

یک بازنمایی اجتماعی (social representation) برساختی ذهنی است که هر شخصی از واقعیت بیرونی در فکر خود با کمک نظام‌های معنا‌شناختی (semantic) و رده‌شناختی (taxonomic) پیش‌آموخته، می‌سازد تا به این وسیله بتواند یک یا مجموعه‌ای از واقعیت‌های…

دنباله‌روی اجتماعی که در روان‌شناسی گاه نام حرکت گله‌وار نیز به آن می‌دهند، فرایندی بسیار خطرناک است که احتمالا در ترکیبی از خصوصیات زیستی و فرهنگی انسان ریشه دارد. این نام به آزمایش‌های معروف سالومون اش (Solomon Asch ) (1907-1996)…