کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۹): درک‌ناپذیری جهان

جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، به باور ادگار مورن، فیلسوف فرانسوی، در اجزاء، در کلیت و در ساختارها و میانکنش‌هایش، دائما پیچیده‌تر و در نتیجه، قابلیت درک و پیش‌‌بینی آینده در آن، هرچه بیشتر برای ما، مشکل‌تر می‌شود. در این حال دموکراتیزه شدن دانش، پس از ورود به مدرنیته  سیاسی- اقتصادی از قرن نوزدهم، بسیار بیشتر در قالب  تخصصی انجام شده تا عمومی. رشد دانش تخصصی در حوزه‌های منفک از یکدیگر و رشد دانش عمومی در روابط میان این حوزه‌ها انجام می‌گیرد. نابرابری شدید در میزان این رشد دوگانه سبب می شود ناتوانی عقل سلیم(دانش مردمی) در برابر مشکلات و توهّم دانستن در آدم‌ها، هر روز بیشتر شود. نتیجه درماندگی و بالاگرفتن ایدئولوژی‌های ساده پندارانه، ثنوی‌گرا و مصیبت‌های حاصل از آنها بوده است.

ناصر فکوهی / ۱۴۰۱