مرور رده

یادداشت‌ها

توهم و هویت

کدام هویت در ایران قوی‌تر است: هویت قومی یا هویت محلی غیر قومی؟ ابتدا بر یک واقعیت که شاید برای بسیاری از ایرانیان روشن نباشد، تأکید کنیم: ایران کشوری است که تداوم تاریخی خود را بیش از آنکه مدیون ساختارهای فرهنگی–زبان شناختی و سازوکارهای…

استعمار (بخش اول)

ابهام در مفهوم «استعمار» از ریشه‌های عمیق خود این واژه آغاز می‌شود: چه این مفهوم را در زبان‌های اروپایی بگیریم و چه آن را در زبان خودمان دنبال کنیم با یک  واقعیت روبرو می‌شویم، اینکه این واژه در شکل کنونی‌اش، دارای نوعی تضاد…

مارسل موس: فنون کالبدى

در تاريخ انسان‌‌‏‌شناسى، مارسل موس، متفكر برجسته فرانسوى، پيش از هر چيز شخصيتى بنیان‌‌گذار دراین حوزه علمى و استادى بود كه شاگردان معروف او كلود لوى استروس ، ميشل ليريس و آندره لوروا گوران خود به پايه‌‏هاى استوار انسان‏‌شناسى…

پاره‌های اندیشه و هنر (۳۱): میشل مافزولی/کالبد نشانه‌وار

برگردان ناصر فکوهی زندگی اجتماعی همانگونه که بارها اشاره شده است، بدون وجود یک پهنۀ گستردۀ نماد‌شناسی امکان‌پذیر نیست. دورکیم در این مورد بر آن تأکید دارد که «نشانه‌‌های مادی یا بازنمود‌های تجسم‌یافته» در زندگی اجتماعی جایگاهی خاص دارند.…

ایموس راپاپورت: سازمان‌‏یافتگى فضا

حضور انسان در جامعه، بيش از هر چيز حضورى كالبدى است. پیش‌‌از‌این بر اين نكته تأمل كرديم كه در فرهنگ‌‏هاى انسانى انتقال ميراث انباشته‌‌شده مادى و معنايى، به‏ويژه از راه كالبد و فنون آن (مارسل موس) انجام مى‌‏گيرد و هر جامعه‌‏اى…

ریموند فیرث و انسان‌‌شناسی آیین

در ميان انسان‏‌شناسان نسل سوم بريتانيا پس از جيمز فريزر و ادوارد برنت تایلر در نسل نخست و برونيسلاو مالينوفسكى در نسل دوم، ريموند فيرث در كنار آلفرد رجينالد رادكليف براون، بارزترين چهره بود. فيرث كه در اصل زاده اوكلند  در نيوزيلند…

کوته نوشت‌های اجتماعی (۵۱): نسبی‌گرایی فراهنگی

کوته نوشت‌های اجتماعی (51): نسبی‌گرایی فراهنگی رشتۀ انسان‌شناسی بیش از هر رشتۀ علمی دیگری با نام و مفهوم نسبی‌گرایی فرهنگی عجین شده است. درواقعی یکی از پایه‌ای‌ترین استدلال‌ها در این رشته آن است که فرهنگ را باید پدیده‌ای ترکیبی و بسیار…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۵۰): انسان‌شناسی جدید

بیش از صد و پنجاه سال از شکل گرفتن رشته‌ای جدید در علوم انسانی که در ابتدا قوم‌شناسی‌ (‌ethnology) نام گرفت، می‌گذرد. در نیمه قرن نوزدهم در همان زمانی که بر پایۀ اندیشه‌های آگوست کنت و آنچه او «فیزیک اجتماعی» می‌نامید، جامعه‌شناسی…

میرچیا الیاده: فضاى مقدس

ميرچيا الياده، فيلسوف، متخصص تاريخ اديان و نويسنده رومانيايى (1907 - 1986)، ميراث فكرى عظيمى از خود بر جاى گذاشته است كه بى‏‌شك تا ساليان دراز در حوزه‏‌هاى متفاوت علوم انسانی مؤثر باقى خواند ماند. ارتباط الياده با انسان‏‌شناسى…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۹):جماعت گرایی فرهنگی

جماعت واژه‌ای است که در فارسی (و اجماعی بر سر آن نیست) معادل واژۀ Community گذاشته شده است. در عام‌ترین معنا، یک جماعت را می‌توان گروهی از افراد تعریف کرد که به دلایل مختلف اقتصادی، سیاسی، یا خویشاوندی با یکدیگر در روابطی نزدیک…