مرور رده

یادداشت‌ها

جایگاه هویت در تدابیر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

در مورد موضوع هویت، بخش از کار مربوط به تصویب اسناد و بخش دیگر در اجرای آنهاست. ایجاد سازوکارهایی که زمینه اجرایی شدن را تضمین کند، به اندازه خود اسناد اهمیت دارد. موضوع بحث، سهمی است که هویت می­تواند در سند داشته باشد. در همین روزها،…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۸): عادتواره

بوردیو، نظام فکری خود را مدیون دو سنت ِ بزرگ ِ فکری در جامعه‌شناسی است: امیل دورکیم و کارل مارکس که این دو، هرکدام مستقل از دیگری، بر محوری اساسی در نظریه اجتماعی تاکید داشته‌اند: کُنش. نکته‌ای که بوردیو همواره خود بر آن تاکید…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۷): زمان-فضا

واحد ِ زمان-فضا، عنصری خُرد است که یک ذرّه (اتم) در ساخت ِ ملکول‌های ِ ضرب‌آهنگی یا تصادفی را در زندگی اجتماعی می‌سازد. برای درک این عنصر، باید رویکرد ِ روش‌شناسی مردمی و نظریه‌پردازانی چون هارولد گارفینکل و آرون سیکورل را به یاد…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۶): شناخت ِعلمی

آیا تنها گونه شناخت ِ جهان ِ پیرامونی ما، به مثابه انسان‌های «خردمند خردمند» (ساپینس ساپینس) «علم» است؟ شاید برای بسیاری از کسانی که در علوم پایه و طبیعی از ابزارهای فرهنگی و در مقام نخست، «زبان انسانی» استفاده کرده‌اند تا…

کوته نوشت‌های اجتماعی (۵): اقلیت

واژه «اقلیت»، بر اساس ِ رابطه قدرتش با پیرامون، مفهومی چندگانه و متناقض است: اگر یک اقلیت، رابطه‌ای سلطه‌آمیز با پیرامون خود داشته باشد، ما با گونه‌ای اقلیت‌سالاری(الیگارشی)، سروکار داریم که اقتدارگرایانه است. اما اگر اقلیت – و اغلب…

کوته نوشت‌های اجتماعی (۴): خواب

یک سوم از زندگی ما در خواب می‌گذرد، کمی بیشتر یا کمتر. پرسش این است: آیا این «زمان»ی از دست‌رفته است یا سرچشمه‌ای برای خلاقیت؟ آیا اصولا می‌توان میان آن یک سوم خواب و این دو سوم بیداری رابطه‌ای معنا‌دار و تاثیرگذار، فراتر از نیاز‌های…

کوته نوشت‌های اجتماعی (۳): زبان

زبان، معجزه‌ای انسانی است؛ زیرا یک نظام ارتباطی زیستی با پیام‌های ساده که در نزد تقریبا همه حیوانات گونه‌ای از آن را می‌بینیم، در آن به نظامی پیچیده از نمادها، ذهنیات ِ نیک و شر، خاطرات و واژگانی رده‌بندی شده در سطح شناخت…

عکس فوری (۲۴۳): قدرت؛ خودزایی و خودویرانگری

اگر قدرت را در دست کم در یکی از معناهایش، اِعمال اراده یک فرد یا گروه بر اراده فرد یا گروه دیگری برخلاف رضایت آنها بدانیم، می‌توانیم سلسله مراتبی از میزان خشونت قدرت‌ها تعریف کنیم: در این سلسله مراتب کمترین خشونت در «مشروع» و…

به یاد هوشنگ ابتهاج

به یاد  هوشنگ ابتهاج (۱۳۰۶-۱۴۰۱) شهر ِ بارانی ِ شادمان کوچه‌های شهرت خالی‌اند. سبز و اندوهبار. در سپیده دمی که دیگر نیستی. هزاران هزار قطره اشک بدرقه‌ات خواهند کرد. شهر ِ بارانی شادمان، همه شهرهای سرزمین پهناوری که برایش شعر می سرودی،…

کوته نوشت‌های اجتماعی (۲): شهر

شهر برای اکثر مردم جایی است که در آن خانه دارند، کار کرده، یا نیازهای زیستی‌شان را تامین می‌کنند. اما شهر، بدون برخورداری از یک نظام حسی پنجگانه که پیرامون را به نظام‌شناختی ما برساند و بدون قابلیت پردازش این داده‌ها در ناخودآگاه…