زندگی پاز و آنچه تلاش کرد در آثار بی نظیرش عرضه کند، در تقاطعی شگفت انگیز از فرهنگ ها، زبان ها و سبک هایی از زندگی قرار دارد که از ابتدا و شاید تا امروز با یکدیگر در تخاصم بوده اند: فرهنگ استعماری اروپایی، فرهنگ بومی قاره و فرهنگ آرمان شهرگرایانه سیاسی خود او. اندیشه ای خلاق، در بندهایی که از هیج یک از آنها رهایی نداشت و باز تابی از این اندیشه در نگاه او در این تصویر، که گویی، همان آرمان شهر دست نایافتنی را تداعی می کند: همان بهشت موعود از دست رفته در گذشته یا موهوم در آینده، که شاید، روزی، این فرهنگ های بتوانند دست در دست یکدیگر،یسازند: آرزویی شیرین اما شاید محال برای این قاره. نگاه او، و بیشتر از آن چهره اش، خبر از گونه ای خستگی می دهند. آیا پاز به تنگ آمده و در پایان این عمر دراز، چندان امیدی به سرانجام یاه راه خود ندارد؟ برق چشمان و حالت صورت که برغم خستگی، امید و آرزو از آنها بیرون می ریزد، چنین نمی گویند. اگر نوشتن اندیشمندانه ترین تحلیل ها و پیچیده ترین استدلال ها، به زبان شعر یا به نثری شعر گونه، کاری ممکن بوده باشد، بی شک باید آن را در نزد پاز یافت و شاید در همین عکس: جایی که در آن، ابهام و امید و اندیشه و نبوغ و جنون و زندگیِ پویا و آینده ای که در دست ما نیست، چنان به یکدیگر پیوند خورده اند که گویی عناصر ساخت یک حیات بی مانند را تنها می توانستیم در این زندگی پر شور بیابیم؛ از پاریس سوررئالیست ها تا مکزیکوی انقلابی و نقاشی های دیواری ریورا و پرده های رنگی فریدا را، از اعماق تمدن پر پیچ و خم تمدن آزتکی تا کتابخانه سحرآمیز بورخس: یاز، اندیشه ای استثنایی را متبلور می کرد که کمتر نظیری می توان برای آن در تاریخ غنی ادبیات و هنر دویست ساله اخیر جهان یافت؛ آنجا که شعر، همه مرزهای عقلانیت را پشت سر می گذارد و در عین حال گفتمان شاعرانه می تواند به اوجی از عقلانیت سیاسی و اجتماعی دست یابد. و آیا این خود حاصل جدال و در عین حال همسازی فرهنگ هایی چنان متفاوت که در یک وجود پر احساس و پرشور انسانی با یکدیگر ترکیب شده بودند، نیست؟ تصویری چنین آشنا و چنین بیگانه؛ تصویر چنین دور و چنین در دسترس، تصویری آکنده از امید و برخورداری و سرشار از اندوه و حسرت.
این متن از کتاب حتما عکس دیگری هم هست» (قطعه‌نویسی برای کارت‌پستال ۶۶ نویسنده مشهور جهان) به کوشش مهرداد اسکویی برگرفته شده است.
خبر مربوط
ایسنا
کتاب «حتما عکس دیگری هم هست» (قطعه‌نویسی برای کارت‌پستال ۶۶ نویسنده مشهور جهان) به کوشش مهرداد اسکویی منتشر شده است.
اسکویی در گفت‌و‌گو با خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره این کتاب گفت: بهار سال گذشته با شهریار توکلی در نشر حرفه هنرمند درباره این کتاب صحبت کردم. وقتی قرار شد کتاب تهیه شود این‌که من نزدیک به هزار کارت‌پستال نویسندگان را به دفترش بردم برایش جالب بود. ایده اولیه این بود که پنج – شش نفر هر کدام درباره ۱۰ نویسنده بنویسند. بعد به این نتیجه رسیدیم که هر نفر برای یک نویسنده قطعه‌نویسی کند.
او در ادامه اظهار کرد: معیار ما در انتخاب این ۶۶ نویسنده مشهور جهان این بود که هم از آنها کارت‌پستال داشته باشیم، هم جذاب باشند که نویسنده‌های دیگر بخواهند درباره‌شان بنویسند. در مورد انتخاب نویسنده‌های قطعه‌ها هم تصمیم گرفتیم نویسنده‌های ما لزوما چهره‌های معروف ادبیات ایران نباشند، بلکه از کسانی که قلم خوبی دارند و توان نوشتن دارند استفاده کنیم. این موضوع دست ما را باز کرد و خوشبختانه کسانی که در رشته‌های دیگر فعالیت می‌کنند همکاری خوبی با ما داشتند. خیلی‌ها هستند که در رشته‌های دیگر معروف‌اند و در این کار با ما همکاری کرده‌اند. کسانی هم بوده‌اند که سن بسیار کمی داشتند. ما در بین همکاران نویسنده ۲۴ ساله هم داریم.
این مستندساز سپس گفت: الگوی این کتاب در کشورهای دیگر است که مردم را به ادبیات علاقه‌مند می‌کند. در ایران وقتی کسی مطرح می‌شود باید همه کسانی که درباره او کار می‌کنند مطرح باشند. این شیوه که جوان‌ترها درباره این چهره‌ها بنویسند، اگر جواب بدهد، موفق است. خیلی‌ها از طریق همین کارها مطرح می‌شوند. رویکرد ما این بوده که به سمت توانمندی‌هایی که جوانان دارند برویم و نسل جوان کنار نسل استاد دیده شوند.
او در ادامه افزود: تلاش کردیم مجموعه ویراستاری شود و متن ضعیف در کارها دیده نمی‌شود. هرچند متن‌ها بالا و پایین دارند. این کار بیشتر از یک سال وقت گرفت و متن‌ها ده‌ها بار ویرایش شدند و چون تا به حال چنین الگویی نداشته‌ایم گاهی دوستان ناراحت می‌شدند، اما برای من خیلی جذاب است. این کتاب حاصل خلاقیت ۶۶ نویسنده است. این کتاب برای من یک رؤیا بود که متولد شد. من به خاطر فیلم‌ها و حضور در جشنواره‌ها زیاد به کشورهای مختلف سفر می‌کنم و همیشه از تنوع صنعت نشر در اروپا به شدت ذوق‌زده می‌شوم. دیده‌ام که در این کشورها ایده‌های مختلف چگونه به صورت کتاب درمی‌آیند و آدم‌ها با دیدن این کتاب‌ها هیجان‌زده می‌شوند و به دنبال چیزهایی می‌روند که در کتاب‌ها هست. ایده این کتاب باعث می‌شود مردم تشویق شوند تا کتاب بیش‌تری بخوانند و به عکس‌ها و کارت‌پستال‌ها هم بیشتر توجه کنند.
اسکویی همچنین گفت: اگر کسی با خواندن این کتاب تنها به یک نویسنده علاقه‌مند شود، ما جواب‌مان را گرفته‌ایم. اگر یک نویسنده جوان ما با نوشتن این قطعه‌ها مطرح شود ما جواب‌مان را گرفته‌ایم. نکته دیگر این است که در جهان امروز رمان‌های بزرگ کمتر خوانده می‌شوند. این نوع قطعه‌نویسی‌ها کمک می‌کنند متن‌های کوتاه در کنار تصویر خوانده شوند، چون جهان امروز جهان تصویر است و عرضه تصاویر در کنار متن‌های کوتاه بسیار جذاب خواهد بود. نکته دیگری که در این قطعه‌نویسی‌ها رخ داد توجه به موجزنویسی بود. الزام به نوشتن ۴۰۰ کلمه باعث شد نویسنده‌ها حرف‌شان را موجز بنویسند.
«حتما عکس دیگری هم هست» با ۱۵۶ صفحه، شمارگان ۲۵۰۰ نسخه و قیمت ۳۳ هزار تومان از سوی انتشارات حرفه هنرمند منتشر شده است.
در میان کسانی که قطعه‌نویسی درباره نویسندگان مشهور جهان را در این کتاب بر عهده داشته‌اند نام‌هایی چون ناصر فکوهی، محمد رضایی راد، حمیدرضا شعیری، نغمه ثمینی، مرتضی بابک معین، منصور ضابطیان، مهسا ملک‌مرزبان، آنتونیا شرکا، مجید اخگر، چیستا یثربی، شرمین نادری، مهدی یزدانی خرم، علیرضا محمودی ایرانمهر، محمد طلوعی، روبرت صافاریان، اسدالله امرایی، فرشته نوبخت، محسن آزرم، آبتین گلکار، شهریار توکلی، احمد میراحسان، آراز بارسقیان، بهمن کیارستمی، یوریک کریم‌مسیحی، احسان مهتدی، محمد تهامی‌نژاد، رامتین شهبازی، آتوسا صالحی و مهران مهاجر به چشم می‌خورد.
