مردم‌نگاری

پرسش: جایگاه مردم‌نگاری سفر و روش خودمردم‌نگاری در مطالعات انسان‌شناختی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ناصر فکوهی: ابتدا بگویم زمانی که از واژۀ «مردم‌نگاری» معادل «اتنوگرافی» سخن می‌گوییم باید به دو بُعد متفاوت این واژه و مشکل ترجمۀ آن در…

در راستاى پرسش قبلى مى‏‌توانيم بگوييم امروز دسته‌اى از متفكران مانند ميشل فوكو، ژاك دريدا، ليوتار، و بودريار كه ذيل عنوان انديشمندان پسا‌مدرن شناخته مى‏‌شوند، حامل نوعى دانش دايرة‌المعارفى و چند حوزه‏‌اى به‏ نظر مى‏‌رسند. آيا مى‏‌توان اين…

براى فراهم ساختن بستر و چارچوب بحث، اگر ممكن است در ابتدا تاريخچه‏‌اى مختصر از علم انسان‏‌شناسى و زمينه‏‌هاى پيدايش اين علم را بيان بفرماييد. علم انسان‏‌شناسى از نيمه قرن نوزدهم شكل گرفت. منظور از شكل‏‌گيرى اين علم، حضور دانشگاهى و پيدايش…

رشته انسان‌شناسی تغییر می‌کند و این تغییر شامل موضوع آن نیز می‌شود. انسان‌شناسی در دوره نخستین خود به مطالعه بر جوامع بیگانه با توجه به زمینه‌های بلافصل این جوامع علاقمند بود. این رشته در این زمان به شدت متاثر از آنچه مردم‌نگاری اضطراری…

اما يك پارادوكس هم در مردم‏‌شناسى و به تعبيرى در ايران‏‌شناسى ديده مى‏‌شود و آن اين است كه مى‏‌بينيم روشنفكران ايرانى كه سعى در شناخت فرهنگ مردم ايران داشته‏‌اند، در تفسير خود از اين فرهنگ، ايده‏‌هاى روشنفكرى خود را مبنا قرار داده‏‌اند.…

در زمينه مونوگرافى يا تك‏‌نگاشت به‏ نظر مى‏‌رسد كه ديگر گرايش عمده‏‌اى در بررسى‏‌هاى مردم‏‌شناختى نيست؛ يعنى كارى كه به‏ وسيله ساعدى و جلال آل‏‌احمد انجام گرفت، جز در كارهاى آقاى صفى‏‌نژاد و آقاى فرهادى (نامه كمره) و ... تكرار نشد. چرا…

بله در كنار آن‏چه برشمرديد، مى‏‌توان به مطبوعات كه به جمع‏‌آورى فرهنگ عامه پرداخته و هنوز مى‏‌پردازند - آينده، سخن، هنر، مردم، و ... - و حتى به راديو و كارهاى صبحى و انجوى در آن‏‌ها اشاره كرد. اما به‏ نظر مى‏‌رسد كه اگرچه امروز سينما و…

در ايران، ما آثار ادبى بسيار فراوانى داريم كه عميقاً داراى ويژگى‏‌هاى مردم‏‌شناختى‏‌اند و از آيين، زندگى بومى، باورها، و اسطوره‏‌هاى مردمى تأثير پذيرفته‏‌اند. انسان‏‌شناسى چقدر توانسته به شناخت اين ويژگى‏‌هاى مردم‏‌شناختى ادبيات ما كمك كند؟…

آيا، اين همان مسئله پيوندها (هيبريدها)ست؟ پيوند يك بحث عمومى است؛ يعنى، در هرجا جوامع ناچارند از راه پيوندسازى؛ يعنى با به‏ وجود آوردن تركيب‏‌هاى پيچيده كاربردى ميان اشكال پيشين و جديد به جلو بروند. منتها قضيه اين است كه ارزيابى و درك…

آيا دليل اين امر در اهميت عنصر فرهنگ و روشن شدن آن در جهان معاصر است؟ در دهه‏‌هاى 1930 و 1940 ميلادى، مجادله‏‌اى ميان گرايش مالينوفسكى و گرايش رادكليف براون در انسان‏‌شناسى بريتانيا وجود داشت كه درست بر سر همين مسئله بود: فرهنگ يا جامعه؟…