مردم‌شناسی

پرسش: جایگاه مردم‌نگاری سفر و روش خودمردم‌نگاری در مطالعات انسان‌شناختی ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ ناصر فکوهی: ابتدا بگویم زمانی که از واژۀ «مردم‌نگاری» معادل «اتنوگرافی» سخن می‌گوییم باید به دو بُعد متفاوت این واژه و مشکل ترجمۀ آن در…

مرز بين واژه‏‌ها و مرز ميان جامعه‏‌شناسى و مردم‏‌شناسى مشخص شد. اما رشته‏‌اى در سال‏‌هاى اخير خصوصاً در انگلستان در حال شكل‏‌گيرى بوده است با نام «مطالعات فرهنگى» كه بيش‏تر از روش‏‌هاى كيفى و رويكردهاى بين رشته‏‌اى كمك مى‏‌گيرد. مرز بين…

خصلت بين‏‌رشته‏‌اى جنبه‏‌اى ديگر هم دارد. مثلاً يك مستندساز، انسان‏‌شناس به حساب مى‏‌آيد يا يك انسان‏‌شناس در قالب يك مستندساز شروع به ساختن فيلم مى‏‌كند. آيا اين ماهيت را هم دارد؟ ما اصلاً در انسان‏‌شناسى بخش فيلم اتنوگرافيك داريم. كلاً…

در راستاى پرسش قبلى مى‏‌توانيم بگوييم امروز دسته‌اى از متفكران مانند ميشل فوكو، ژاك دريدا، ليوتار، و بودريار كه ذيل عنوان انديشمندان پسا‌مدرن شناخته مى‏‌شوند، حامل نوعى دانش دايرة‌المعارفى و چند حوزه‏‌اى به‏ نظر مى‏‌رسند. آيا مى‏‌توان اين…

براى فراهم ساختن بستر و چارچوب بحث، اگر ممكن است در ابتدا تاريخچه‏‌اى مختصر از علم انسان‏‌شناسى و زمينه‏‌هاى پيدايش اين علم را بيان بفرماييد. علم انسان‏‌شناسى از نيمه قرن نوزدهم شكل گرفت. منظور از شكل‏‌گيرى اين علم، حضور دانشگاهى و پيدايش…

پرسش بعدى من: مى‏‌خواستم بپرسم در شرايطى كه تلقى‏‌ها در ايران از انسان‏‌شناسى خيلى مردم‏‌شناسانه‏‌اند (تلقيات عام)، يك مرتبه پديد آوردن كتاب انسان‏‌شناسى شهرى با اين يال و كوپال و اين طول و تفصيل چه ضرورت دانشگاهى و چه ضرورت روشنفكرانه‏‌اى…

رشته انسان‌شناسی تغییر می‌کند و این تغییر شامل موضوع آن نیز می‌شود. انسان‌شناسی در دوره نخستین خود به مطالعه بر جوامع بیگانه با توجه به زمینه‌های بلافصل این جوامع علاقمند بود. این رشته در این زمان به شدت متاثر از آنچه مردم‌نگاری اضطراری…

آقاى دكتر فكوهى اگر كارنامه كتاب‏‌نويسى شما را نگاه كنيم، به‏‌ آسانى مى‏‌شود دو دوره در آن تشخيص داد. من از اين دوره‏‌ها با تعبير كتاب روشنفكرى و كتاب دانشگاه ياد مى‏‌كنم و اين دو را در تقابل با هم قرار مى‏‌دهم. در دوره نخست شما كتاب‏‌هايى…

يكى از ارزنده‏‌ترين آثار در همين بدنه غيردانشگاهى، فرهنگ كوچه اثر احمد شاملوست. اين كار از نظر روش تا چه حد علمى است؟ من فكر مى‏‌كنم اين‏جا فرصت مناسبى براى نقد كتاب كوچه نباشد. اين كار نياز به صرف وقت و بررسى همه‏‌جانبه اثر مزبور دارد و…

اما به نظر مى‏‌رسد اين‏جا پرسشى مهم مطرح مى‏‌شود و آن اين است كه ما از يك نظر داراى دو فرهنگ «انتلكتوئل» يا روشنفكرى و فرهنگ «پاپيولر» يا مردمى در جامعه هستيم. در كتاب جامعه‏‌شناسى نخبه‏‌كشى على‏رضاقلى اين نكته محورى مطرح مى‏‌شود كه اغلب…