مرور رده

یادداشت‌ها

برای جمهوریت

جمهوریت، معنایی جز آنچه در تبارشناسی این واژه آمده است، یعنی برساختن سیاست به مثابه یک «امر عمومی» ندارد و با این دیدگاه است که هر اندازه سیاست از امر عمومی فاصله بگیرد و سازوکارهایی تصنعی و آمرانه را برای بازتولید خود به جای سازوکارهای…

ناسزا بگوئید، پاداش بگیرید!

از اشکال انسداد اندیشه و کنش اجتماعی، یکی هم آن است که به جای تامل و تفکری که بتواند راه به چیزی و کاری بگشاید، دو مسیر انحرافی را پیش بگیریم: یکی آنکه روی به سوی نوعی سطحی نگری خودشیفته روی بیاوریم که هر نوع انتقادی را نشانه ای از بی…

«غرب» کجاست؟ «شرق» کدام است؟

در دهه 1970، ادوارد سعید، منتقد ادبی آمریکایی و فلسطینی تبار، با کتاب «شرق شناسی» خود و اندکی پس از او طلال اسد، انسان شناس آمریکایی عرب تبار، با کتاب «انسان شناسی و برخورد استعماری»، آغازگران اصلی مطالعاتی بودند که بعدها با عنوان عمومی…

نیاز به حافظه جمعی و مسئله زبان

زبان به مثابه ظرف اصلی انباشت و پردازش اندیشه، ظرف اساسی حافظه نیز به حساب می آید و حافظه خود محور اساسی شکل گیری هویت است. جهان امروز در حرکتی دو گانه و متضاد از یک سو هویت های جمعی را در هم شکسته و با محوریت بخشیدن به یک «سوژه» یا «فردیت»…

اوباما: نماد و واقعیت

راه یافتن نخستین رئیس جمهور سیاه پوست آمریکا به کاخ سفید، که حتی در نام خود گویای تاریخ دویست ساله تبعیض نژادی در این کشور علیه سیاهان است، همانگونه که پیش از این نیز در مقاله ای گفتیم، یک پیروزی برای فرهنگ بشری و انتقامی است که می توان آن…

کدام اخلاق؟ کدام علم؟

پژوهشگران اجتماعی وقتی سخن بر سر پژوهشی درباره خودشان است و زمانی که ذره بین نظریه پردازی ها و ساختارهای اندیشه را باید به سوی خود بگیرند، گاه به بحرانی در اندیشه و در عملکردهای خود می رسند که «دیدنی» و «شنیدنی» است. مقولات اجتماعی تا زمانی…

نیازی به فکر کردن نیست، «کامنت بگذارید!»

با گسترش اشکال جدید رسانه‌ای، حجم گسترده‌ای از سرمایه‌ها به جیب فروشندگان فضاهای اینترنتی و ابزارها و رسانه‌های الکترونیکی سرازیر می‌شود و گروه بزرگی از مردمان که سخن گفتن و شنیدن، به هر بهایی برایشان از نان شب واجب‌تر است، هر روز از هر…

خلاقیت و ترجمه

فصلنامه مترجم: این واقعیتی انکار ناپذیر است که ما در یکصدساله اخیر ازنظر فرهنگی بیشتر مصرف کننده بوده ایم تا تولیدکننده .در چنین شرایطی ترجمه به عنوان مهمترین ابزار آشنایی ایرانیان با جریانهای فرهنگی معاصر در جهان مطرح بوده است .از همین رو…

رویکرد تخصصی و رویکرد دائره المعارفی

پروژه بزرگ دائره المعارف در قرن نوزده، نخستین گام بزرگ و تعیین کننده برای محوریت دادن به دانش انسانی در جوامعی بود که تا آن زمان انسان را تنها در رابطه ای تئولوژیک و کلیسایی دارای مشروعیت می دانستند. دائره المعارف در حقیقت در پی آن بود که…

دروغ به مثابه سازوکار اجتماعی

در اندیشه ایران باستان، یکی از بزرگترین دیوها یا شیاطین، «دروغ» بود، و مردمان و حتی پادشاهان بیشترین هراس را از این پدیده اهریمنی داشتند و بر آن بودند که همچون خشکسالی و جنگ می تواند سرزمین آنها و همه آنسان ها را به باد فنا دهد. در ادبیات…