یادداشت‌ها

مردی با دوربین فیلمبرداری ژیگا ورتوف (۱۸۹۶-۱۹۵۴) / فیلمساز روس انقلاب ۱۹۱۷، سبب شد که روسیه از زیر سرکوب و خفقان استبداد عقب‌مانده تزاری بیرون بیاید: در سال‌های نخست انقلاب، امیدهای زیادی در دل‌ها زنده شدند که در یک کلام می‌توان گفت بر…

درست پس از جنگ جهانی دوم و حتی پیش از اتمام آن تأثیر آن بر هنر و ادبیات محسوس بود. اما زمانی که جنگ به پایان رسید و معماری جدید جهان با دو قطب ابرقدرتی شوروی و آمریکا در آن به وجود آمد، به خصوص زمانی که چند سال پس از پاپان جنگ این دو قدرت…

لوکینو ویسکونتی (۱۹۰۶-۱۹۷۶) / فیلمساز ایتالیایی لوکینو ویسکونتی، در خانواه‌ای اشرافی و بسیار فرهنگی در ایتالیا زاده و به یکی بزرگ‌ترین فیلم‌سازان این کشور بدل گردید. ویسکونتی در همان حال موسیقی‌دان، کارگردان تئاتر و نویسنده‌ برجسته‌ای…

دربارۀ گسترۀ فرهنگی بلوچستان در طول تاریخ سال‌هاست عادت کرده‌ایم هر بار سخن از بلوچ‌ها و بلوچستان به میان می‌آید، جز تصاویری از فقر و محرومیت‌، از سرزمینی خالی و بیابانی و بی‌آب‌وعلف، مردمانی دردمند و زندگی سخت آن‌ها به ذهن‌مان نرسد.…

مسئله «تعهد» در هنر (به فرانسه Engagement به انگلیسی Commitment) دست کم از قرن هجدهم در هنر و ادبیات اروپایی و آمریکایی مطرح است، و برخلاف یک تصوّر رایج شروع آن به مارکسیسم نمی‌رسد. اما این یک واقعیت است که از اواخر قرن هجده، زمانی که…

در موارد نادری شاهد هستیم افرادی از جایگاه ها و منشاء های بسیار متفاوت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و غیره بر سر موضوعی، با یکدیگر توافق دارند، ولی منطقا نباید چنین باشد، برای نمونه می‌توان همین موضوع «روشنفکران» را در نظر گرفت که در جامعه ما از…

تخصص یا همه‌چیز‌دانی (Polymathy) تصویر: مدرسه آتن، اثر رافائل، قرن ۱۶، بخشی از دیواری‌نگاری اقامتگاه پاپ در واتیکان. پیتر برک، تاریخ‌دان و پژوهشگر برجسته بریتانیایی که باید او را یکی از مهم‌ترین متخصصان «تاریخ معرفت و شناخت» به حساب…

فروپاشی ساختمان متروپل در آبادان، از نماد تا واقعیت هوای شهرها، از فرط آلودگی و گرد وغبار، غیر‌قابل تنفس شده؛ گرانی نفس مردم را بریده؛ چشم‌اندازی برای هیچ‌کس نیست؛ آن‌هم نه برای چند سال‌ و چند ماه‌، بلکه حتی برای چند روز. بیابان‌ها گسترش…

سال جدید (۱۴۰۱) تنها با اخبار تلخی از جهان، یعنی تجاوز روسیه به اوکراین و آغاز جنگ و بحرانی که کشور متجاوز را به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، سی سال به عقب کشید، کشور مورد تجاوز را به ویرانه‌ای تقریبا کامل تبدیل کرد و جهان را به سوی یک بحران…

سخنی درباره اعتراضات اجتماعی کنونی: «شوک درمانی» یا «انقباض سیاسی»؟ با چند پرسش و پاسخ ساده – بدون آن‌که تن به هیجان و احساسات بدهیم و بدون آن‌که در قدم نخست، خواسته باشیم به دلایل و مسئولیت‌های ایجاد آن‌ها بپردازیم – آغازکنیم: در چهار…