عنوان درس به انگلیسی: Theories of Anthropology
تعداد واحد: ۲
نوع درس: نظری(اجباری)
پیش نیاز: تاریخ انسان شناسی
شرح درس: درس نظریه های انسان شناسی، در تکمیل درس تاریخ انسانشناسی، دانشجویان را با طیف گسترده نظریه ها در علم انسان شناسی آشنا می کند. نظریه ها به عنوان استخوانبندی و چارچوب مهمی عمل می کنند که در کنار روش ها و رویکردهای هر علمی بخش اساسی را در آن تشکیل می دهند. اصولا نمی توان هیچ علمی را بدون برخورداری از چارچوبها و غنای نظری قابل توجه، متصور شد. بنابراین، نظریه ها می توانند ابزارهای لازم را برای درک پیچیدگی های واقعیت اجتماعی به دست پژوهشگر بدهند.
اهداف: هدف اصلی از درس نظریه ها، توانمند ساختن دانشجویان به درک سازوکارها و روابط مدون واقعیتهای اجتماعی و فرهنگی است. برای این کار لازم است که آنها با نظریه های مهمی که در عرصه انسان شناسی از آغاز تا امروز مطرح شده اند، آشنا شده و در هر زمینه نقاط قدرت و ضعف به بیان در آیند و بنابراین دانشجویان بتوانند با رویکردی نقادانه مفاهیم نظری را درک و به کار گیرند. شناخت روشن و دقیق نظریات به دانشجویان امکان می دهد که برای هر یک از طرح ها و برنامه های پژوهشی و تحقیقاتی خود چارچوبهای نظری کارآمد و دقیقی طراحی کرده و به اجرا درآورند.
روش: روش در استفاده از این درس، روشی کاملا اسنادی و کتابخانهای است. دانشجویان تشویق می شوند که پیش از هر جلسه، با مطالعه منابع معرفی شده، نسبت به آن موضوع آشنایی پیدا کرده و بتوانند در کلاس به طرح سئوالات و مشکلات مربوط به آن به آن نظریه بپردازند. در این راه همواره تلاش می شود به انطباق نظریه ها با واقعیتهای اجتماعی و فرهنگی توجه شود. مطالعه مستقیم آثار نظریه پردازان و نقد آثار از روش های مورد استفاده در این درس است.
کاربرد: کاربرد مهم و اساسی درس نظریه ها، کمک به تبیین نظری طرحهای پژوهشی است. امروزه در حوزه انسانشناسی هیچ طرحی نمی تواند صرفا بر مردم نگاری و توصیف بدون تحلیل تکیه بزند و هر چه بیش از پیش از پژوهشگران و همچنین از کارشناسان در همه زمینه های کاربردی خواسته می شود که تحلیل های روشن و دقیقی از وضعیت ارائه دهند و به نتایج کاربردی برای حل مشکلات پیش رو بپردازند، در این زمینه ها تکیه بر نظریه ها و درک نظری به طور عام ضرورتی اساسی دارد.
سرفصل دروس:
۱- مباحث مقدماتی: تعریف نظریه، اهمیت و کاربردهای آن در انسان شناسی
۲- نظریه تطورگرایی – الف: مباحث عمومی
۳- نظریه تطورگرایی- ب: تطورگرایی در بریتانیا و آمریکا
۴- نظریه تطورگرایی- ج: تطورگرایی در آلمان و فرانسه
۵- اشاعه گرایی
۶- کارکردگرایی – الف: اصول و مباحث عمومی
۷- کارکردگرایی- ب: مالینوفسکی
۸- ساختارگرایی- الف: اصول کلی،کارکردگرایی بریتانیایی ( رادکلیف براون)
۹- ساختارگرایی – ب: کارکردگرایی فرانسه( کلود لوی استروس)
۱۰- فرهنگ و شخصیت – الف: مباحث عام
۱۱- فرهنگ و شخصیت- ب: نظریه پردازان ( بندیکت، مید، لینتون، کاردینر)
۱۲- محیط شناسی فرهنگی و نوتطورگرایی
۱۳- ماتریالیسم فرهنگی
۱۴- نظریه های انسانشناسی جنسیت
۱۵- نگاهی به نظریه های جدید انسانشناسی( انسانشناسی شناختی و نمادین)
۱۶- جمعبندی و نتیجه گیری
