آسیبهای روزمره

فاجعه گرایی، برگردانی نه چندان رضایت بخش برای واژه catastrophism است که از یونانی باستان به معنای «زیر و رو شدن» و «نابودی» می آید و همچنین به واژه ای در تراژدی یونانی نزدیک است که همان «تطهیر» (یا کاتارسیس) (catharsis) است. «تطهیر» به…

واژه «تازه به دوران رسیدگی» در زبان فارسی، از مفاهیمی برونی ریشه می گیرد که چند نقطه تاریخی مشخص را می توان برای آنها برشمرد: یک ریشه بسیار قدیمی، واژه «انسان جدید» (Homo novus) در لاتین است که لزوما معنایی منفی نداشت و به افرادی اطلاق می…

در میان واژگان سیاسی اواخر قرن نوزدهم و ابتدای قرن بیستم، زمانی که جنگ های استعماری و امپراطوری ها در اوج خود بودند و جنگ جهانی اول نیز در سال 1914 بزودی با انقلاب روسیه در 1917، پیوند می خورد و حتی در جنگ جهانی دوم و مقدمات آن، یعنی در…

تاریخ اندیشه و ادب ما، آکنده از لزوم نوعی تحقیر و گریز از «ظاهر» و برعکس توجه و اهمیت دادن به «باطن» است. به گونه ای که شاعران عارف ما و در راس آنها، مولانا، ابایی از آن نداشته اند که در مقدس ترین پدیده های زندگی نیز، بر جدا کردن و دور…

فضل فروشی، شاید یکی از رایج ترین آسیب ها ی روزمره در میان نخبگان دانشگاهی و روشنفکران و یا کسانی که بهر صورتی از خود را به این گروه ها نزدیک می دانند یا ادعای تعلق به گروه آنها را دارند، باشد. البته هر چند این آسیب را می توان در میان نخبگان…

در باورهای انسانی از باستانی ترین دوره ها، نظام های اعتقادی منسجم، ریشه دار و پیوسته به دستگاهی که جهان را توضیح می دهد با خرافه ها (superstition) در تضاد بوده اند. از این رو، دین، به ویژه ادیان بزرگ ابراهیمی، اما حتی باور های اعتقادی بزرگ…

واژه «ریا» در ادبیات فارسی که بسیار بر واژه «نفاق» در حوزه دینی اسلامی انطباق دارد و در زبان های اروپایی با ریشه یونانی hypokrisis به همین واژه در زبان های امروزی رسیده است، به تضادی اشاره دارد که میان «ظاهر» یک فرد یا گروه در بیان و در شکل…

رولان بارت در فصلی از کتاب معروفش «امپراتوری نشانه ها» (1980) که به مفهوم تعظیم در فرهنگ ژاپن اختصاص دارد، بی ادبی و بی نزاکتی را در فرهنگ غرب، پدیده ای ریشه دار می داند که به «اسطوره شناسی شخص» مربوط است: به اینکه انسان غربی خود را ساخته…

اتیین لابوئسی(Etienne de la Boétie) نویسنده فرانسوی و دوست مونتنی (Montaigne) دیگر نویسنده و فیلسوف اندیشمند فرانسه در قرن 16 بود. کتاب معروف او «گفتار در باب بردگی خودخواسته» (1574) به همان میزان در تاریخ اندیشه سیاسی و تحلیل مقاومت در…

آلن، فیلسوف بزرگ قرن بیستم فرانسه که نوشته هایش درباره «خوشبختی» شهرتی جهانی دارند، می گفت: «آرزو داشتن خود خوشبختی است». زیست شناسی (بیولوژی) جدید نیز بیش از پیش به ما نشان می دهد ساختارهای امید، نقشی اساسی در حفظ حیات دارند؛ به صورتی که…