مرور رده

کارها

کوته‌نوشت‌های ِاجتماعی (۱۴): مرکز و پیرامون در جهان ِ شبکه‌ای

پرسش این است: آیا در جهانی که در فرایندی دائم از پیچیدگی هرچه بیشتر، گسترش و تراکم فزون‌تر، به شبکه‌ای در‌هم‌تنیده تبدیل می‌شود، باز هم نظریه‌هایی از سنخ ِنظریه «مرکز / پیرامون» ِ والرشتاین را دارای کاربرد ِواقعی دانست؟ نخست باید…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۱۳): پویایی واقعیت اجتماعی

گاه، برای مثال در آنچه رسوایی «سوکال» (چرندیات ِ پسامدرن) نامیده شده، با رویکردی عوام‌گرایانه نسبت به «امر واقعی» و تعبیر ِ اجتماعی آن، روبرو بوده‌ایم: تمایلی بیمار‌گونه به در تقابل قرار دادن ِ دو شخصیت «ضد سیستم» یعنی فوکو و…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۱۲): سیاست زبانی در پژوهش انسان‌شناختی

گفتگو از مهم‌ترین روش‌های مورد استفاده در پژوهش‌های ِ کیفی ِ انسان‌شناختی است. اما گفتگو به «زبان» مشخصی انجام می‌شود و هیچ زبان «جهانشمول»ی نداریم. اکثریت مطلق انسان‌ها و حتی فرهیختگان به دلایل بی‌شمار از جمله «احساس امنیت…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۱۱): نوشتار ِ نوین ِ مردم‌نگاری

جرج مارکوس، انسان‌شناس آمریکایی، در سال 1986 کتاب «نوشتن فرهنگ» را همراه با جیمز کلیفورد گردآوری کرد و مجموعه‌ای از جستارهای انسان‌شناختی به انتشار رساند. در همین سال نیز «انسان‌شناسی به مثابه نقد فرهنگی» را همراه مایکل فیشر،…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۱۰): برابری و عدالت

دغدغه اساسی جان رالز، فیلسوف آمریکایی، نه جامعه‌ای است که در آن انسان‌ها با یکدیگر برابر باشند، بلکه جامعه‌ای که میان انسان‌ها عدالت وجود داشته باشد. چنین جامعه‌ای نیازمند دو شرط است: نخست آزادی ِ دستکم نسبی، به همه امکانات پیشرفت…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۹): درک‌ناپذیری جهان

جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم، به باور ادگار مورن، فیلسوف فرانسوی، در اجزاء، در کلیت و در ساختارها و میانکنش‌هایش، دائما پیچیده‌تر و در نتیجه، قابلیت درک و پیش‌‌بینی آینده در آن، هرچه بیشتر برای ما، مشکل‌تر می‌شود. در این حال…

 حافظ، امروز

در فرهنگ معاصر ایران، حضور حافظ،  دیوان و  اشعار او به صورت گسترده ای که امروز در همه اقشار می بینیم،  ظاهرا باید پدیده ای متاخر باشد. گرچه شیوه استناد به زبانزدها و شعر و حکایت و تمثیل در نثر فارسی  پیشینه ای طولانی دارد که با آغاز مردمی…

عکس فوری (۲۵۵): لومپنیسم، بازگشت ابدی

ظاهرا برای «لومپن» و «لومپنیسم» دست‌کم در چارچوب صد‌ساله معاصر تعریفی کمابیش متفاوت اگر نگوییم کاملا ریشه‌ای با معنای این واژه در نزد مارکس، برای اقشار حاشیه‌ای شده و واپس مانده جامعه صنعتی در روند خُرد کننده صنعتی شدن، باید یافت.…

عکس فوری (۲۵۴): هندسه یک «خودکشی» در اعتماد قانونی نهادینه

در حالی که دادگاه‌های کشور به دنبال بحران عمومی و اعتراضات پاییز 1401، دائم در حال صدور احکام زندان طویل المدت و  صدور و اجرای سریع احکام اعدام برای جرایمی مشغولند  که در بسیاری از آنها حتی یک قطره خون ریخته نشده و کل ماجرا به…

عکس فوری(۲۵۳): متاستاز آسیب‌های اجتماعی و پی‌آمدهای ویرانگر آن در موقعیت جامعه ما

یک بازنمایی اجتماعی (social representation) برساختی ذهنی است که هر شخصی از واقعیت بیرونی در فکر خود با کمک نظام‌های معنا‌شناختی (semantic) و رده‌شناختی (taxonomic) پیش‌آموخته، می‌سازد تا به این وسیله بتواند یک یا مجموعه‌ای از واقعیت‌های…