مرور رده

یادداشت‌ها

ایموس راپاپورت: سازمان‌‏یافتگى فضا

حضور انسان در جامعه، بيش از هر چيز حضورى كالبدى است. پیش‌‌از‌این بر اين نكته تأمل كرديم كه در فرهنگ‌‏هاى انسانى انتقال ميراث انباشته‌‌شده مادى و معنايى، به‏ويژه از راه كالبد و فنون آن (مارسل موس) انجام مى‌‏گيرد و هر جامعه‌‏اى…

ریموند فیرث و انسان‌‌شناسی آیین

در ميان انسان‏‌شناسان نسل سوم بريتانيا پس از جيمز فريزر و ادوارد برنت تایلر در نسل نخست و برونيسلاو مالينوفسكى در نسل دوم، ريموند فيرث در كنار آلفرد رجينالد رادكليف براون، بارزترين چهره بود. فيرث كه در اصل زاده اوكلند  در نيوزيلند…

کوته نوشت‌های اجتماعی (۵۱): نسبی‌گرایی فراهنگی

کوته نوشت‌های اجتماعی (51): نسبی‌گرایی فراهنگی رشتۀ انسان‌شناسی بیش از هر رشتۀ علمی دیگری با نام و مفهوم نسبی‌گرایی فرهنگی عجین شده است. درواقعی یکی از پایه‌ای‌ترین استدلال‌ها در این رشته آن است که فرهنگ را باید پدیده‌ای ترکیبی و بسیار…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۵۰): انسان‌شناسی جدید

بیش از صد و پنجاه سال از شکل گرفتن رشته‌ای جدید در علوم انسانی که در ابتدا قوم‌شناسی‌ (‌ethnology) نام گرفت، می‌گذرد. در نیمه قرن نوزدهم در همان زمانی که بر پایۀ اندیشه‌های آگوست کنت و آنچه او «فیزیک اجتماعی» می‌نامید، جامعه‌شناسی…

میرچیا الیاده: فضاى مقدس

ميرچيا الياده، فيلسوف، متخصص تاريخ اديان و نويسنده رومانيايى (1907 - 1986)، ميراث فكرى عظيمى از خود بر جاى گذاشته است كه بى‏‌شك تا ساليان دراز در حوزه‏‌هاى متفاوت علوم انسانی مؤثر باقى خواند ماند. ارتباط الياده با انسان‏‌شناسى…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۹):جماعت گرایی فرهنگی

جماعت واژه‌ای است که در فارسی (و اجماعی بر سر آن نیست) معادل واژۀ Community گذاشته شده است. در عام‌ترین معنا، یک جماعت را می‌توان گروهی از افراد تعریف کرد که به دلایل مختلف اقتصادی، سیاسی، یا خویشاوندی با یکدیگر در روابطی نزدیک…

پاره‌های اندیشه و هنر (۳۰):ریموند فیرث؛ نمادهای خصوصی و واکنش‌های عمومی

در مطالعه بر نمادگرایی، دانشمندان اجتماعی دو حوزۀ متمایز را از یکدیگر تشخیص داده‌اند. در نخستین حوزه که عموماً اجتماعی و انسان‌شناسی است، نمادها مشخصه‌ای از مجموعه‌های گروهی یا مردم و یا نهادها و موقعیت‌ها ریشه می‌گیرند. به این…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۷): تعلق ملی

مفهوم «تعلق» یا «احساس تعلق» را بدون شک باید یکی از مفاهیم قدیمی در عرصۀ علوم اجتماعی دانست که ریشۀ نخستین اشکال تبلور آن را می‌توان در قالب مباحث بیولوژیک مشاهده کرد: هر موجود زنده‌ای به نوعی به یک یا چندین موجود زنده دیگر احساس…

پاره‌های اندیشه و هنر(۲۹): ژرار التاب؛ دو گونه انسان‌شناسی در فرانسه

تا همین سال‌های اخیر، اگر از چند مورد استثنایی بگذریم، تنها دو گونه انسان‌شناسی در فرانسه مشاهده می‌شد که چه در سطح پژوهشگران و چه در سطح نهادهای پژوهشی کاملاً از  یکدیگر متمایز بودند: از یک سو انسان‌شناسی جوامع دوردست و از سوی…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۸):فرهنگ تعریف‌ناپذیر

یکی از مشکلات اساسی انسان‌شناسی از آغاز تا امروز  به دست آوردن تعریفی کامل و جامع از فرهنگ بوده است که بر سر آن وفاق نسبتاً بالایی را بتوان میان  اندیشمندان این  رشته به دست آورد. بیش از  140 سال از زمانی که ادوارد برنت تایلر‏،…