صدایی که خاموش نمی شود

درگذشت محمدرضا شجریان شیراز است. حافظیه. گرمای تابستان. شب است و بادی آرام می‌وزد. جوان، پیراهن سپیدی بر تن‌، لاغر و ساده و بی‌آلایش، روی زمین نشسته است و میان آوای ساز اساتید نوازندگی که احاطه‌اش کرده‌اند، خجالت‌زده می‌نماید. شاید…

روشنفکران و پتانسیل اختلافات قومی‌

گفتگو‌گر: قاسم منصور آل کثیر پس از فرایند دولت – ملت‌ها که اغلب همراه با یکسان‌سازی فرهنگی بود، بعد از مدتی هویت‌های اقلیت در مقابل فرهنگ یا گفتمان مسلط برای حفظ یا دفاع از خود «واکنش»‌هایی نشان می‌دهند. گاهی این «واکنش»‌ها آنقدر فربه…

شهر در غم استاد خویش… درگذشت دکتر سید محسن حبیبی

همیشه فکر می‌کردم دکتر حبیبی به عصری دیگر تعلق دارد؛ به پهنه‌ای متفاوت با آنچه ما می‌شناسیم. گویی در دیار خود غریبه‌ای بود ستم‌دیده اما همانقدر مهربان که دوست‌داشتنی؛ غریبه‌ای متفاوت که همه تحسینش می‌کردند: دانش تخصصی‌اش را؛ مهربانی و…

زندگی پرحاصل و شرافتمندانه

گفتگو با ناصر فکوهی درباره جلال ستاری زندگی پرحاصل و شرافتمندانه ابراهیم گله دارزاده ۱- آشنایی شما با جلال ستاری کی و چگونه صورت پذیرفت؟ من استاد جلال ستاری را از طریق کتاب‌های متعدد ایشان درزمینهٔ اسطوره‌شناسی و به‌ویژه…

ما، ضد مدرن‌ها و اینستاگرام

از میان نوآوری‌هایی که در طول سی سال گذشته هر یک به نوبه خود یک انقلاب بزرگ فناورانه به حساب می‌آیند، شاید هیچ‌کدام بیشتر از اینستاگرام در هر دو جنبه آزادی‌بخشی و سرکوبگری پیشتاز نبوده‌اند. امروز وقتی سخن از موتورهای جست‌وجویی چون گوگل…

انسان‌شناسی عشق و عواطف

نخستین تفاوتی که میان رویکرد روان‌شناختی و انسان‌شناختی نسبت به عشق وجود دارد، تمرکز رویکرد نخست، اغلب (به ویژه در رویکردروانکاوانه) بر روابط جنسی است، در حالی که انسان‌شناسی بی‌آنکه اهمیت روابط را نفی کند، همچون همیشه عناصر فرهنگی بی‌شماری…

چه چیز می تواند از کرونا خطرناک‌تر باشد؟

جهان در حال حاضر دو مصیبت بزرگ را تجربه می‌کند: اول کرونا ویروس که حدود هشت ماه است آغاز شده و احتمالا اگر رفتارهای درستی در کنشگران اجتماعی وجود داشته باشد و از عقل و علم پیروی کنند تا یک سال دیگر نسبتا و عمدتا مهار می‌شود. اما مصیبت دوم،…

از شهر تا فرهنگ

سخن گفتن از «فرهنگ» در همۀ ابعاد، در همۀ موارد و همۀ بهانه ‏ها، از فرط تکرار، امروز در زبان ما به امری آشنا و گاه حتی آزاردهنده تبدیل ‏شده است؛ گویی واژه ‏ای معجزه‏ آسا کشف کرده باشیم که با اتکا به آن بتوان همۀ گره‏ها را در سردرگم‏ترین…

«حافظه جمعی» زیر ذره بین انسان شناسی

به عنوان مقدمه ای بر بحث تاریخ شکل گیری «فضا و حافظه جمعی» می توان به چنین روند و ساختاری اشاره داشت: در طول تاریخ شناخته شده ای که ما از تمدن های انسانی یعنی از شکل گیری مفهوم فضا و انباشت حافظه ای آن داریم، سه انقلاب بزرگ فناورانه ای که…

ایدئولوژی و فضا

مقدمه در تاریخ علوم اجتماعی و انسانی، واژه «ایدئولوژی» را نباید لزوما از ریشه شناسی یوناین آن یعنی از «ایده» به معنی اندیشه و یا «آرمان» و «مثال» (در معنای افلاطونی آن) در نظر گرفت، بلکه باید به تاریخی بسیار نزدیکتر به ما ارجاع داد، یعنی…