پرسش از فرهنگ(۱۹): آیا دیجیتالی شدن سبب فقر فرهنگی می شود؟

تصویرِ نوشتار در ابتدای دهه 1980، هنگامی که هنوز انقلاب اطلاعاتی و مفهوم شبکه ای شدن و دیچیتالی شدن جهان، چندان مطرح نبودند، رولان بارت، فیلسوف و منتقد ادبی فرانسه، در کتاب «امپراتوری نشانه ها»ی خود از «بمباران نشانه ها» نسبت به انسان ها…

ایدئولوژیزه کردن جامعه و تغییر فرهنگی: گفتگو با ناصر فکوهی

هادی حسین نژاد، ایلنا مقوله فرهنگ یکی از پیچیده‌ترین مقولات بشری در جوامع مختلف است. در این گفتگو قصدمان طرح سوالاتی پیرامون ویژگی‌های «فرهنگ» و تغییرپذیری آن در شرایط مختلف و البته بررسی تغییرات و تحولات فرهنگی ایران در دوره‌های لااقل…

پرسش از فرهنگ(۱۸): آیا بدن یک پدیده فرهنگی است؟

کالبد دست نایافتنی اگر در قرن نوزده و با حرکاتی هنری چون امپرسیونیمسم، فوویسم و اگسپرسیونیسم، بدن به موضوعی اساسی برای مجادلات هنری تبدیل شد، در حوزه علوم این موضوع در چارچوب های بسته و نفوذ ناپذیر آناتومی، فیزیولوزی و پزشکی محصور بود و…

پرسش از فرهنگ(۱۷):از لحاظ فرهنگی دو مفهوم «ملت» و «ملی گرایی» تا چه حد معنا دارند؟

ملت خیالین پیش از هر چیز باید بر این نکته تاکید کرد که هر دو مفهوم یعنی «ملت» و «ملی گرایی» که ما به واژگان اروپایی آنها یعنی «nation» و «nationalism» اشاره داریم، مفاهیمی از ریشه «زایش» هستند که در فرهنگ های اروپایی با مفهوم «جماعت»…

برای یک «طبقه» فرهنگی متوسط در ایران

حتی از شکل عنوانی که برای این یادداشت انتخاب کرده ایم روشن است که در ادبیات علوم اجتماعی لااقل در سه دهه اخیر مشکلی اساسی با واژه «طبقه» وجود دارد. امروز اکثر جامعه شناسان و انسان شناسان دیگر از این کلمه استفاده نمی کنند نه در معنای قرن…

پرسش از فرهنگ(۱۶): «تاریخ فرهنگی» چیست و اندیشمندان مهم آن کیستند ؟

تاریخ و فرهنگ ِ روزمرگی در پاسخ به این پرسش می توان ابتدا به تعریف فرهنگ به گونه کلاسیک آن یعنی به صورتی که ادوارد برنت تایلر(E.B.Tylor) انسان شناس معروف بریتانیایی آن را مطرح کرده است بازگشت: تایلر فرهنگ را مجموعه ای از مهارت های مادی و…

پرسش از فرهنگ(۱۵): پسا فمینیسم چیست؟

تصویر: جودیت باتلر سبکی تحمل ناپذیر زنانگی حرکت مطالباتی زنان در امواج پی در پی از نیمه قرن نوزده تا امروز تداوم داشته است و هر چند نمی توان این حرکت را بدون پیشینه تاریخی از جمله در قرون وسطا و فرایندهای موسوم به «شکار جادوگران» و…

«گفت‎وگوهایی درباره انسان و فرهنگ»: گفت‎وگو با ناصر فکوهی درباره کتاب او

علی رضا جاوید تنفس در فضای متن - به عنوان نخستین سؤال بفرمایید که «گفت‎وگو» به مثابه یک تکنیک و روش در علوم اجتماعی چگونه تعریف شده است و از چه جایگاه علمی برخوردار است؟ و در ادامه نیز بفرمایید که تفاوت «گفت‎وگو» با «مونولوگ» چیست و…

مریلین: تجسمی از رویای آمریکایی

در میان بازنمودهای فرهنگ آمریکایی که به صورتی خود آگاهانه و ناخود آگاهانه از سوی دوستداران یا دشمنان این فرهنگ و آنچه «شیوه زندگی آمریکایی» نام گرفته است و در یک کلام می توان آن را به «رویایی» تشبیه کرد که قادر است هرکس را از «هیچ» به «همه…

پرسش از فرهنگ(۱۴): آیا می توان از فرهنگ جنسیتی نام برد؟

جنس فرهنگ بحث درباره تفاوت های دو جنس در دوره ای طولانی یعنی از سال های پس از جنگ جهانی دوم تا دهه 1990، دستکم تحت تاثیر دو چهره بسیار مهم یعنی بتی فریدن در ایالات متحده و سیمون دوبووار در فرانسه، بر گروهی از پیش فرض ها استوار بود که…