کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۷): تعلق ملی

مفهوم «تعلق» یا «احساس تعلق» را بدون شک باید یکی از مفاهیم قدیمی در عرصۀ علوم اجتماعی دانست که ریشۀ نخستین اشکال تبلور آن را می‌توان در قالب مباحث بیولوژیک مشاهده کرد: هر موجود زنده‌ای به نوعی به یک یا چندین موجود زنده دیگر احساس…

پاره‌های اندیشه و هنر(۲۹): ژرار التاب؛ دو گونه انسان‌شناسی در فرانسه

تا همین سال‌های اخیر، اگر از چند مورد استثنایی بگذریم، تنها دو گونه انسان‌شناسی در فرانسه مشاهده می‌شد که چه در سطح پژوهشگران و چه در سطح نهادهای پژوهشی کاملاً از  یکدیگر متمایز بودند: از یک سو انسان‌شناسی جوامع دوردست و از سوی…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۸):فرهنگ تعریف‌ناپذیر

یکی از مشکلات اساسی انسان‌شناسی از آغاز تا امروز  به دست آوردن تعریفی کامل و جامع از فرهنگ بوده است که بر سر آن وفاق نسبتاً بالایی را بتوان میان  اندیشمندان این  رشته به دست آورد. بیش از  140 سال از زمانی که ادوارد برنت تایلر‏،…

فاى اگزیائو تونگ: … از خاک

فاى اگزيائو تونگ، استاد دانشگاه پكن، انسان‌‏شناس و جامعه‌‌‏شناس چينى (1910-2005) را بايد بدون‌‌شك از بنيان‌‏گذاران اصلى علوم اجتماعى جديد در چين و شناخته‌‏شده‌‏ترين چهره اين كشور درزمینهٔ اين علوم در جهان به شمار آورد. فاى اين…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۴۶): فرهنگ دینی و فرهنگ ملی

کوته‌نوشت‌های اجتماعی (46): فرهنگ دینی و فرهنگ ملی اگر از خود بپرسیم که آیا جامعۀ ایران و اعمال مردم این کشور بیشتر با فرهنگ مذهبی و اسلامی آنان سازگار است یا با فرهنگ فرهنگ ملی و باستانی‌شان، شاید بتوانیم به این صورت به این پرسش پاسخ…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۵): هم‌فرهنگی و خرده‌فرهنگ‌ها

نظریه هم‌فرهنگی (Co Culture) و مفهوم خرده‌فرهنگ‌ها: این نظریه به گونه‌ای که به وسیلۀ مارک اورب (Mark p. Orbe) و ریجینا اسپلر (Regina E. Spellers) مطرح شده است، عمدتاً بر چند مؤلفه تأکید می‌کند که عبارت‌اند از: 1- جوامع کنونی در…

کوته‌نوشت‌های اجتماعی(۴۴): نظریه‌های تمدنی

در قرون هجده و نوزده یکی از گرایش‌های بسیار مورد توجه و غالب در نزد متفکران، آن بود که بتوانند برای تمدن‌های انسانی در مجموعۀ بزرگ آن‌ها،  نظریه‌های تبیین و شکل‌گیری  تدوین کنند. این کار عموماً با این هدف انجام می‌شد که اندیشۀ…

خود و دیگری (بخش سیزدهم): زنان و مردان

خود و دیگری/ بخش سیزدهم/ زنان و مردان/ درسگفتارهای ناصر فکوهی/ با همکاری سامال عرفانی1 در صورتی که تحول رابطه‌ی زن-مرد به‌عنوان رابطه‌ی خود-دیگری به طبیعت نزدیک بود می‌بایست در نهایت همان شیوه از سلطه‌ی مذکر بر مونث که در طبیعت…

نظریه‌های بدن (بخش نوزدهم): انسان‌گرایی و روشنگری

نظریه‌های بدن/ بخش نوزدهم/ انسان‌گرایی و روشنگری / با همکاری بهنام پاشایی در مقابل نظریۀ هابزی که به بدن سیاسی و اجتماعی و برتری مطلق آن در برابر بدن طبیعی می‌پردازد، نظریۀ روسویی قرار دارد که تقریباً چند دهه بعد از آن مطرح شده است. ژان…

فاشیسم و گوناگونی فرهنگی (نخش یازدهم):فاشیسم آلمان(بخش دوم)

فاشیسم و گوناگونی فرهنگی/ درسگفتار/ بخش یازدهم/ فاشیسم آلمان/ بخش دوم / با همکاری مریم رجبی هیتلر با تکیه بر ایدئولوژیِ نژادگرایی و رویکرد بیولوژیکی و با استفاده از علم انسانشناسی و انسانشناسیِ جسمانی به‌دنبالِ اثباتِ تفاوت فیزیونومی،…