آنتونیو سانت الیا (Antonio Sant’Ellia)(1888-1916) معمار ایتالیایی که به محافل ِ معماری ِ میلان نزدیک بود و عضوی از جنبش آینده گرا (فوتوریسم) به حساب می آمد، طرح ِ یک شهر مدرن آرمانی را با عنوان «شهر نوین» یا «شهر جدید» تبیین کرد. بیاننامه معماری آینده گرا او در سال ۱۹۱۴ منتشر شد.
مساله معماری آینده گرا، مساله گونه ای اصلاحات ادبی [در گفتمان معماری] نیست. مساله ما، آن هم نیست که طرح های جدید یا چارچوب های تازه ای برای پنجره ها و درها بیابیم و ستون ها و پایه ها، پیشانه ها و غیره را با ستون های پیکرواره، اشکالی به صورت مگس ها یا قورباغه های غول آسا جایگزین کنیم. مساله ما آن نیست که نمای بناها را با آجرهایی بدون پیرایش رها کنیم و یا دست به یافتن عوامل تمایز میان بناهای جدید و قدیم بزنیم. مساله ما آن است که پایه های خانه آینده گرا را از بیخ و بن ابداع کنیم. و تمام منابعی که در علم و فناوری در این زمینه در اختیار داریم را در چنین فرایندی به کار بگیریم تا بتوانیم به بالاترین حد از پاسخ دهی به نیازهای خود در شیوه های زندگی و ویژگی های روحی خویش برسیم. مساله ما آن است که همه چیزهایی (سنت ها، سبک ها، زیباشناسی و ابعاد ما) که نسبت به ما مضحک و در تضاد هستند را زیر پای خود لگد مال کنیم و برای این کار شکل هایی جدید، خطوطی جدید، یک هارمونی (هماهنگی) جدید از طرح ها و حجم ها به وجود بیاوریم. یک معماری که تنها دلیل وجودی خود را در شرایط خاص ِ زندگی مدرن، در انطباق خود با ارزش زیباشناسانه خاص ِ حساسیت های ما بیابد. این معماری نمی تواند از هیچ گونه قانونی در پیوستگی تاریخی تبعیت کند و باید همچون روحیه ما، امری جدید و تازه باشد. هنر ساختن توانسته است در طول زمان رشد کند و از یک سبک به سبک دیگر با حفظ و پرهیز از دگرگون شدن مشخصات عمومی معماری پیش رود. در حالی که در طول همین مدت دگرگونی ها در باورهای دینی و نظام های سیاسی بسیار فراوان بوده اند؛ با وجود این ، چنین دگرگونی هایی به ندرت دلیلی عمیق را برای [تغییر] شرایط محیطی در تخریب و نوسازی[بناها] محسوب شده اند؛ دلایلی همچون کشف قوانین طبیعی ، تکامل ابزارهای مکانیکی ، استفاده عقلانی و علمی از مواد . در زندگی مدرن، فرایند حرکت زنجیر وار، راه حل هایی متفاوت در سبک های معماری باز می ایستد. معماری از سنت جدا می شود و ما به ناچار از صفر آغاز می کنیم […].
آنچه من با آن مبارزه و تحقیرمی کنم:
۱- هرگونه شبه معماری آوانگارد، سبک های اتریشی، مجار ، آلمانی و آمریکایی.
۲- هر گونه معماری کلاسیک و پرشکوه، مقدس، صحنه پردازانه، تزئینی، غول آسا، پرزرق و برق و دلربا.
۳- مومیایی کردن و بازسازی، کپی برداری و بازسازی عمارت ها و کاخ های باستانی.
۴- خطوط عمودی و افقی، اشکال مکعب و هرم واری که ایستا، سنگین و سرکوبگر هستند و مطلقا ربطی به حساسیت های جدید ما ندارند.
۵- استفاده از مواد سنگین و انبوه و پرحجم و با دوام، کهنه و دست پا گیر.
و آنچه در پی اش هستم:
۱- اینکه معماری آینده گرا، یک معماری مبتنی بر محاسبه و جسارتی خودانگیخته و سادگی باشد؛ معماری بتن مسلح، آهن، شیشه ، مقوا، الیاف و همه موارد دیگری که می توان جایگزین موادی چون چوب و سنگ و آجر کردشان تا به حداکثر انعطاف پذیری و سبک بودن رسید.
۲- اما اینکه معماری آینده گرا به دلیل فوق، نیازی به آن ندارد که ترکیبی باشد از کنش و مفید بودن، بلکه یک هنر باقی می ماند یعنی در تالیف و بیان خود را نشان می دهد.
۳- اینکه خطوط منحنی همچون خطوط بیضی ِ پویا (دینامیک) باشند؛ خطوطی که بنا بر طبیعت خاص خود دارای قدرت عاطفی ای هزاران بار بیشتر از خطوط عمودی و افقی هستند و اینکه نمی توان یک معماری پویای کامل بیرون از چنین خطوطی داشت.
۴- اینکه تزئین به مثابه امری افزوده بر معماری، چیزی پوچ است و تنها استفاده ای که می توان از آن انجام داد و قابلیت هایی که مواد خام چه عریان و چه به شدت سنگین به ما می دهند، است که ارزش تزئین را در معماری آینده گرا می سازد.
۵- اینکه به همان گونه که پیشینیان ما در آرزوهای هنری خود به دنبال یافتن عناصر طبیعی بودند، ما، که زندگی مان به صورت مادی و معنوی [به دست خودمان] سااخته شده است، باید الهام هنری خود را در عناصر جهان جدید مکانیکی بیابیم که خود آن را آفریده ایم؛ از جمله معماری باید بتواند به بالاترین سطح از بیان خود برسد، به زیباترین تالیف ها، به موثرترین انسجام ها.
۶- اینکه معماری همچون هنر پراکندن شکل بناها بنا بر شاخص های از پیش تعیین شده به پایان رسیده است.
۷- اینکه ما باید با آزادی و جسارت بزرگی در حد انسان، محیط خود را به هماهنگی با خویش در بیاوریم و از جهان اشیاء فرافکنی مستقیم جهان معنوی را بسازیم.
۸- اینکه معماری ای که بدین شکل تبیین شود نمی تواند هیچ گونه رفتار تجسمی و خطی را به عادت تبدیل کند زیرا مشخصات بنیادین معماری آینده گرا در شکننده و مقطعی بودنش است. اشیاء عمری کمتر ازما خواهند داشت. هر نسل شهرهای خاص خود را خواهد ساخت.
آینده گرایی(فوتوریسم) در ویکیپدیا
https://en.wikipedia.org/wiki/Futurist_architecture
سنت الیا در ویکیپدیا
https://en.wikipedia.org/wiki/Antonio_Sant%27Elia
مطلب برگردان ناصر فکوهی است و پاره های معماری و پاره های هنر شنبه ها متناوبا منتشر می شوند.
