روز یکشنبه اول تیر ماه ۱۳۹۳، کاراه مشترکی به وسیله انسان شناسی و فرهنگ و گروه مطالعات فرهنگی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیفات و فناوری، برگزار شد. این کارگاه هشت ساعته به تشریح و تحلیل اندیشه بوردیو با تاکید بر نظریه او درباره نظام دانشگاهی اختصاص داشت. پاورپوینت این برنامه در زیر در اختیار خوانندگان قرار داده می شود. مشروخ این کارگاه بزودی در قالب یک کتاب به وسیله همین پژوهشکده و انسان شناسی و فرهنگ منتشر خواهد شد.
برای درک رویکرد بوردیویی به دانش و دانشگاه باید آن را در رابطه با پرسمان عمومی غرب در مدرنیته، قدرت و دانش از یک سو و پرسمان بوردیویی جامعه‌شناسی از سوی دیگر قرار داد.
مدرنیته غرب را به مثابه یک تروما (ضربه) تجربه می‌کند که از «عصر طلایی» (belle époque) قرن نوزدهمی به «عصر اردوگاه‌ها» یا «عقده هولوکوست» (قرن بیستمی) تجربه می‌شود.
عصر طلایی به دنبال باز تولید نمادین – شناختی – زبانی عصر نوزایی (رنسانس) در دین و هنر است: پروتستانتیسم و هنر مدرن (انسان محوری به جای خدا محوری) که هر دو بر پایه بازسازی دولت مطلقه سلطنتی (پری آندرسون) به دولت – ملت یا دولت ملی (بندیکت آندرسون) روی مدل انقلاب فرانسه قرار دارد.
این حرکت اساس خود را بر تغییر پایه مشروعیت از بالا (خداوند) به پایین(مردم) می‌یابد. و پرسمان اصلی آن بنابراین «مشروعیت» و «قدرت» است که در نزد فیلسوفانی هابز و روسو آغاز شده است و در دوگانه طبیعت/ فرهنگ و سپس در نزد فیلسوفانی چون هگل/ نیچه بر پایه اخلاق/ قدرت ادامه می‌یابد.
قرن نوزدهم، رومانتیسیسم خود را دارد که باید فرایند عمومی «طبیعی کردن» (naturalization) فرهنگ را انجام دهد، و «ملت» را بیافریند و بدین‌ترتیب مشروعیت را از بالا با «مرگ خدا» به پایین، «زایش سوژه» منتقل کند.
بخش عمده این امر از خلال تغییر موضع انسان نسبت به «دانش» و «دانشگاه» انجام می‌گیرد که در تاریخ غرب از امری الهیاتی به امری سکولار بدل می‌شود و بهترین نشانه آن ظهور «دائره المعارف» در برابر ضد الگوی «کتاب مقدس » است.
شکست نظریه ایدئولوژیک ملی‌گرایانه برغم میلیون‌ها کشته با جنگ جهانی اول به اثبات می‌رسد زیرا از درون آن هولوکوست بیرون می‌آید. این در حالی است که شکست سایر اشکال اتوپیایی مثل کمونیسم روسی، چینی، کوبایی، آسیایی، غربی و… هر یک به گونه‌ای از خشونت غیر قابل تداوم می‌انجامد که قرن بیستم را بدل به قرنی جهنمی از استیلای ایدئولوژی ها و شکست‌های پی‌درپی آنها با برجای گذاشتن قربانیان می‌کند.
برای مشاهده پاورپوینت در زیر کلیک کنید.
با تشکر از خانم دکتر شایسته مدنی، مدیر مرکز اسناد فرهنگی و تاریخی انسان شناسی و فرهنگ برای تنظیم نهایی پاورپوینت
قابل ذکر است که کتاب «انسان دانشگاهی»(Homo Academicus) پیر بوردیو به وسیله ناصر فکوهی و شایسته مدنی در حال ترجمه است و در سال آینده به صورت مشترک به وسیله انتشارات پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی و انسان شناسی و فرهنگ منتشر خواهد شد.
