کوته‌نوشت‌های اجتماعی (۲۷): تراهویت یا تراجنسیت

جودیت باتلر با «آشفتگی جنسیتی»۱۹۹۰ ، درهمان حال که از نظریه فرانسوی تاثیر پذیرفته بود، به نقد آن رفت. یکی از مفاهیم که باتلر پایه آن را از این کتاب گذاشت، مفهوم «کوییر» بود. کوییر از منطق  دوتایی مذکر‌/‌مونث، گذار کرده و به جنس سوم (کوییر) مشروعیت می‌داد. باتلر، «جنسیت بیولوژیک» را در بازتفسیر اجتماعی‌اش، یک ابداع  نظری به شمارمی‌آورد. در بیولوژی، مفهوم «تراجنسیت» (transgender) مطرح  و رفته‌رفته پذیرش عمومی یافت. به موجز‌ترین شکل، این مفهوم به معنای آن بود که فرد مذکری که در یک «بدن مونث»  به جهان آمده و یا برعکس، بتواند با تغییر قوانین «اجازه بیابد» به «جنس خود» گذار کند. اما چالش باتلر آن است که تراجنسیت ما را به  منطق اجبار دوتایی و تقلیل دهنده مذکر/ مونث بازمی‌گرداند، در حالی که مفهوم تراهویت (transidentity) می‌تواند، جنس سومی را میان این دو بنشاند که لزوما به یکی از آن دو تقلیل نیابد. نتیجه این بحث در همه زمینه‌های فکری از فلسفه تا هنر، ادبیات و سینما، بسیار گسترده و تاثیر‌گذار بود.

ناصر فکوهی / ۱۴۰۱