برگردان ناصر فکوهی
ویراستاران وظیفه خود می دانند که در مقام نخست از لوییک واکان و سپس از این دوستان برای کمک هایشان در بخش های مختلف این کتاب برای بازخوانی دقیق متن نهایی تشکر و قدردانی کنند:
ژروم بوردیو، پاسکال کازانوا، کریستف شارل، اولیویه کریستین، ایوت دلس، پل لانیو ایمونه ، ژیل لوت، پیر رمبر، ژیزل ساپیرو.
یادداشت ویراستاران
تدوین دروس پیر بوردیو در کلژدوفرانس نیاز به گروهی از تصمیم‌های ویراستاری داشت. این متون، مجموعه‌ای در‌هم‌تنیده از نوشته‌ها، تفسیر‌های شفاهی، تاملات کمابیش فی‌البداهه در مدت تدریس و بنابر شرایط آن هستند. ابزارهایی که بوردیو برای تدریس از آن‌ها استفاده می‌کرد شامل: دستنویس‌ها، بخش‌هایی از کنفرانس‌ها، و حاشیه‌نویسی‌هایش در کتاب‌ها و جزوه‌ها. ملاحظاتی که بوردیو درباره شرایط تدریس خود در تالار بزرگ کلژدوفرانس به مخاطبان گسترده و بسیار متفاوت خود بیان کرده است ، گویای آن هستند که این دروس را نمی‌توان صرفا محدود به ثبت مکتوب سخنان او کرد، زیرا فرایند تدریس می‌توانسته است شکل و محتوایی پیش‌بینی ناشده به خود بگیرد که به واکنش‌های آن مخاطبان مربوط می‌شده است.
یکی از راه حل‌هایی که شاید می‌توانست بی‌طرفی و وفاداری کاملی نسبت به مولف را به وجود بیاورد آن بود که کل کلاس را بدون هرگونه دخالتی به شکل مکتوب در می‌آوردیم. اما این کافی نیست که سخنان شفاهی را عینا پیاده کرد تا بتوان به رویکرد امر شفاهی در تدریس که دائما در طول کلاس وجود دارد، رسید. از طرفی متن ارائه شده به صورت شفاهی با نسخه «منتشر» شده آن نیز، یعنی نسخه‌ای که کار زیادی بر آن انجام گرفته و گاه کاملا تغییر کرده تا مثلا به صورت یک مقاله در مجلات علمی به انتشار برسد، یکی نیست. به همین دلیل، شکل انتخاب شده تعمدا بیشتر به منطق یک کشف علمی در طول کلاس نزدیک است تا به منطق یک بیان مکتوب کاملا منظم از نتایج یک پژوهش .
بدین ترتیب هرچند ویراستاران بی‌شک نمی‌تواسته‌اند خود را جایگزین مولف درگذشته کرده و به جای او کتابی بر پایه کلاسش منتشر کنند، تلاش آن‌ها برآن بوده که باحفظ مشخصات شفاهی‌بودن متن به بهترین شکل برسند. برای این کار نیز بدان نیاز وجود داشته که آن بیان، قابل تشخیص و احساس بوده وبرعکس تغییرات انجام شده برای تبدیل سخنان شفاهی به متن مکتوب تا حد ممکن کاهش یابند. افزون بر این ویراستاران باید دقت می‌داشته‌اند که هرچند هرگز جانشین کتابی که ممکن بود سخنران بر اساس آن بنویسد، نمی‌شود، با وجود این،تمام قدرت وضرورت‌های خط فکری او را در بر‌داشته باشد.از این رو ما در تبدیل به دو تهدید توجه داشته ایم. نخست ادبی شدن و سپس تحت الفطی شدن . و هر چند بوردیو همواره شنوندگان را به خواندن نوشته‌هایش توصیه می‌کند تا بهتر متوجه سخنانش شوند او همچنین از روش‌های شفاهی و از آزادی بیان خود در برابر مخاطبانی که می‌داند به او علاقمند هستند، استفاده می‌کند تا از سوء تفاهم‌ها جلوگیری کرده و استدلال‌ها و ارائه خود را پیش ببرد.
بوردیو در یکی از بخش های کتاب «فقر جامعه»به مفهوم «خطرات نوشتن» اشاره می‌کند . در اینجا بوردیو گذار از متن شفاهی به متن مکتوب را تحلیل کرده و آن را«یک ترجمه واقعی یا حتی یک تفسیر» می‌نامد و تاکید می‌کند که «صرف ِ نقطه‌گذاری، مکان ِ یک ویرگول» می‌تواند «تمام معنای ِ یک جمله را به دست خود بگیرد». بنابراین ما در انتشار این کتاب دو ملاحظه متفاوت، اما نه متضاد را مد نظر داشته‌ایم: وفاداری از یک‌سو و خوانایی متن از سوی دیگر. از این‌رو، «خیانت» های ناگزیری که جزئی تفکیک‌ناپذیر از هر نوع انتقال متن (به خصوص اگر نوع حامل آن متن نیز تغییر کند) دیده می‌شوند، چه در اینجا و چه در گفتگو‌هایی که [در کتاب «فقر جامعه»] بوردیو، خود پیاده و تحلیل کرده است، بی‌تردید «شرطی برای وفادار ماندن» به متن، باز هم به قول خود او بوده اند.
پیاده کردن متن دروس کلژدوفرانس به گونه‌ای که ما انجام داده‌ایم، از همان روشی تبعیت کرده‌اند که خود بوردیو نیز گاه برای نوشتن این یا آن مقاله و کتاب بر پایه کنفرانس‌ها و سخنرانی‌هایش انجام می‌داد: اندکی اصلاحات در سبک نوشتار، صیقل دادن لغزش‌ها و مشخصاتی که در گفتار شفاهی وجود دارند ( نظیر حروف ندا، تکرار ها و غیره). در اینجا ما برخی از موارد مبهم یا ساختارهای اشتباه را نیز تصحیح کرده ایم. هنگامی که جدا شدن از بخث اصلی، در رابطه با مضمون مورد بحث بوده اند، آن‌ها را بین دو خط تیره قرار داده ایم. وقتی این موارد به یک گسست در خط عمومی استدلال می‌انجامیده‌اند، در پرانتز قرارشان داده ایم و زمانی که بسیار طولانی بوده‌اند، خود، موضوع ِ بخش دیگری شده‌اند. پاره‌پاره کردن متن به بخش‌ها و پاراگراف‌ها، تیترها، نقطه‌گزاری‌ها، یادداشت‌های تشریح کننده استنادها، اشاره‌هایی که جا‌به‌جا شده‌اند، نیز از ما بوده‌اند.
و همچنین نمایه مضمون‌ها و مفاهیم از ویراستاران است. استنادهای کتاب‌شناختی در پانویس‌ها، از بوردیو هستند اما هر وقت آن‌ها را ناکامل دیده‌ایم، اطلاعاتی به آن‌ها افزوده‌ایم. برخی از این استنادها افزوده شده‌اند تا درک بحث را تسهیل کنند: تدقیق موارد، استنادها، اشاره‌های ضمنی یا دقیق به متونی که اندیشیدن به موضعی را تداوم می‌بخشند نیز از ویراستاران بوده‌اند. خوانندگان در پیوست‌های این کتاب می‌توانند با فهرستی از مقالات، کتاب‌ها و اسناد کاری که بوردیو در طول تدریس از آن‌ها استفاده کرده است، آشنا شوند. این فهرست بر پایه یادداشت‌های کاری او و فیش‌برداری‌هایش به دست آمده‌اند.
بخشی از محتوای این دروس به وسیله خود بوردیو بعدا اصلاح شده و به شکل مقالات یا فصول کتاب به انتشار رسیده‌اند. به این موارد در طول کتاب اشاره کرده‌ایم. تمام دروس در انتهای خود، خلاصه‌ای دارند که کلژدوفرانس در کتاب‌نامه سالانه خود منتشر می‌کند.
اگر در انتشار دروس کلژدوفرانس ِ بوردیو، دروس سه‌ساله او درباره دولت را انتخاب کرده‌ایم، دلیلش همان‌گونه که در انتهای کتاب در بخشی با عنوان «موقعیت کلاس» (۱) آورده‌ایم، به این دلیل بوده است که این بخش از کار بوردیو برغم آن‌که بسیار کامل است به ندرت در ساخت جامعه شناسی او مورد توجه قرار گرفته است. چندین جلد دیگر ، پس از این کتاب، از درس‌های کلژدوفرانس بوردیو در سال‌های آتی به انتشار می‌رسند که هرکدام یک مضمون خاص را در بر می‌گیرند.
پایان بخش اول . ادامه دارد…
منبع:
Bourdieu, P., 2012, Sur l’Etat, Cours au Collège de France (1989-1992), Paris, Raison d’Agir/Seuil
ترجمه درسگفتارهای کلژدوفرانس بوردیو با عنوان «درباره دولت» در کنار درسگفتارهای او با عنوان «مانه: یک انقلاب نمادین» هر دو با ترجمه ناصر فکوهی از این پس در این کانال و در وبگاه انسان شناسی و فرهنگ با ریتم دو هفتگی به انتشار می رسند و پس از پایان یافتن در قالب کتاب منتشر می شوند. ترجمه های منتشر شده در اینجا با حذف اصل برابرنهادهای فارسی و یادداشت‌های کتاب و برخی از بخش های آن، و به صورت گزیده و با ایجاد تغییرات و نشانه‌گزاری‌هایی برای تشخیص سرقت علمی انجام شده‌اند. هرگونه استفاده مستقیم یا غیر مستقیم از این ترجمه‌ها بدون اجازه مکتوب و رسمی از موسسه انسان‌شناسی و فرهنگ قابل تعقیب قضایی است.
