برگردان ناصر فکوهی
با نخستین صداهای انسانی، نخستین کلمات شمرده یا آواهایی که با احساس های گوناگون بر انگیخته می شدند، شکل گرفتند. زبانیخشونت، به فریاد های تهدید آمیز می انجامید که زبان و کام دهان آن را به بیان در می آوردند؛ اما صدای مهربانی، شیرین بود: دهانه حنجره، این صدا را متفاوت می کرد. بدین ترتیب صداها و گویش ها به وجود آمدند، صداهایی که در آنها تواتر بیشتر یا کمتری از کمات دیده می شد، شکل تلفظ تندتر یا آرام تری و این ها همه بر اساس احساس هایی که همراهشان بود، تعیین می شدند. بدین ترتیب بود که وزن ها و صداها با هجاها زاده شدند: شور و احساس انسان، همه اندام هایش را به سخن در می آورد و به صدای او با تمام برجستگی هایش، آرایش می داد. نتیجه آنکه، شعرها، آوازها و سخن ها را باید دارای سرچشمه مشترکی دانست و با این استدلال می توان نخستین گفتارها و نخستین آوازها را یکی دانست: بازگشتی چرخه ای، منظم و آهنگین از بیان گویش ها که به زایش ِ شعر و موسیقی با زبان می انجامیدند. به کلام دیگر، شاید بتوان گفت همه این ها، تنها زبان بودند حتی در آن زمان های ِ خوشبختی و اقلیم های خوشی که تنها نیاز انسان ها از یکدیگر، همان هایی بود که در قلبشان بر انگیخته می شد.
نخستین تاریخ ها، نخستین سخنرانی ها، نخستین قوانین، در اشعار پیدا شدند. شعر، پیش از نثر ظاهر شد. باید چنین بوده باشد، زیرا انسان ها، نخست شور و احساس خود را بیان می کردند و سپس منطق خویش را. همین را درباره موسیقی نیز می توان گفت: در ابتدا هیچ موسیقی جز نغمه هایی ساده وجود نداشت؛ هیچ نغمه ای هم نبود جز آواهای گوناگون سخن های انسانی؛ گویش هایی که به آوازها شکل می دادند. کمیت ها به تناسب های آوایی می رسیدند و انسان ها، همان اندازه با صداها سخن می گفتند که با ضرب آهنگ ها و با تلفظ شمرده آواها. در نهایت به گفته استرابون، در آغاز، سخن گفتن و آواز خواندن یک چیز بودند و او می افزاید که این امر نشان دهنده آن بود که شعر سرچشمه شیوایی و فصاحت زبانی به شمار می آید. باید گفت این هر دو سرچشمه یکسانی داشته اند و یک چیز بوده اند. از این رو نباید شگفت زده شد که چرا تاریخ های اولیه، قوانین اولیه و … برای تشریح چگونگی پدید آمدن نخستین جوامع انسانی از شعر استفاده می کردند؛ نباید تعجب کرد که چرا نخستین دستور زبان نویسان، هنر خود را به تبعیت از موسیقی در می آوردند و در آن واحد، آموزگار ِ دستور زبان و موسیقی بودند.
درباره پاره های هنر:
مطالب «پاره های هنر»، برگزدان ناصر فکوهی از تکه های کوچکی هستند برگزیده، از کتابی درباره گفتارهایی از اندیشمندان و نویسندگان جهان درباره رشته های گوناگون هنر و یا نظریه هنر به طور عام. این پاره ها، به تدریج در وبگاه «انسان شناسی و فرهنگ» منتشر می شوند. رفرانس های دقیق و برابرنهاده های فارسی، در انتشار نهایی این مجموعه به صورت کتاب، در اختیار خوانندگان قرار می گیرد. برای دستیابی به پاره های هنر پیشین روی برچسب پاره های هنر کلیک کنید. «پاره های هنر» و «پاره های معماری» به صورت متناوب هر هفته شنبه ها منتشر می شوند.
