پاره‌های اندیشه و هنر (۲۸): جودیت باتلر: ایدئولوژی جنسی و توصیف پدیدارشناسانه

 برگردان ناصر فکوهی

نظریه‌های جنسی [روابط جنسی، سکسوالیته] که گرایش دارند میل جنسی را دارای اهداف طبیعی بدانند، اغلب جزئی از گفتمان عمومی‌تری هستند که به مکان‌های مشروع جنسیت و میل در یک چارچوب اجتماعی معین مربوط می‌شود. برای سخن‌گفتن از میل طبیعی و به این ترتیب، از شکل طبیعی روابط جنسی انسانی، ایجاب می‌کند گفتمانی همواره هنجارمند را برگزینیم؛ زیرا اشکال میل و روابط جنسی که در خارج از پارامترهای الگوی طبیعی قرار بگیرند، به همین دلیل، به مثابه اشکالی غیر‌طبیعی درک خواهند شد و مشروعیت خود را از دست می‌دهند؛ مشروعیتی که یک الگوی طبیعی و هنجارمند به آن‌ها داده بوده است. هرچند مرلو‌پونتی نظریه جنسی [سکسوالیته] خود را در چارچوبی صریحا سیاسی ننوشته، اما با وجود این، استدلال‌های مهمی را علیه مفاهیم طبیعت‌گرای سکسوالیته تبیین می‌کند. این استدلال‌ها برای یک تلاش سیاسی صریح در جهت نفی رویکردهای سکسوالیته محدود‌کننده هنجارمند، مفید به نظر می‌رسند. وقتی مرلو‌پونتی از آن دفاع می‌کند که سکسوالیته تدامی از امر حیاتی است و گونه‌ای از دراماتیزه کردن و کنکاش در یک موقعیت تاریخی مشخص‌، به نظر می‌رسد وی با نظریه‌ای فمینیستی رویکردی از سکسوالیته را عرضه کرده که خود را از بند ایدئولوژی طبیعت‌گرا رها می‌کند. رویکردی که عناصر تاریخی و امیال در تجربه سکسوالیته را در خود جای می‌دهد و از این طریق، راه را بر توصیف پُربارتری از سکسوالیته و تنوع جنسی می‌گشاید.

 

جودیت باتلر، ایدئولوژی جنسی و توصیف پدیدار‌شناسانه/ نقدی فمینیستی بر پدیدار‌شناسی دریافت مرلو‌ پونتی، ۲۰۲۲، این متن نخستین بار در سال ۱۹۸۱ منتشر شده است.

Butler, Judith, Idéologie sexuelle et description phénoménologique. Une critique féministe de la phéménologie de la perception de Merleau Ponty, Alter, Revue de phénoménologie, Sexes et Genres, no. 30/2022, Paris, Edition Alter, pp. 339-357