چاپلین را بدون تردید باید بزرگترین کمدین تاریخ سینما دانست. اینکه سینماگری بتواند در زمینه فیلم کمدی، نه یک نسل، بلکه نسل‌های پی‌در‌پی را در بیش از صد سال، در فرهنگ‌ها و زبان‌های بی‌شمار در تمام جهان، با فیلمهای هوشمندانه خود به وجد بیاورد، معجزه‌ای است که شاید تنها بتوان در سینما و آن هم سینمای صامتی یافت که اوج فیلمسازی چاپلین بود.
سینمای چاپلین سینمایی است که نه به رغم صامت بودنش، بلکه به برکت صامت بودنش، می‌تواند زبان کالبدی را به اوج خود برساند و از این راه نشان دهد که چگونه انسان‌ها در این زبان با یکدیگر مشترکند و بدون آنکه کلمه‌ای از زبان‌های گوناگون خویش بفهمند، زبان دست‌ها و چشمان و پوست و صورت و اندام‌های یکدیگر را درک می‌کنند و به صورتی شگفت‌آور می‌توانند در فرهنگ یکدیگر شریک شوند.
شاهکار چاپلین، یا یکی از شاهکارهایش،«دیکتاتور بزرگ» به رغم آنکه فیلمی صدادار و آغاز ِ پایان چاپلین است، به گونه‌ای خارق‌العاده هنوز بیشترین عناصر فیلمهای صامت او را در خود حفظ کرده است و می‌تواند این رابطه را میان همه ملت‌ها برقرار کند و دقیقا با استفاده از صورتک مسخ شده هیتلر، از خود او استفاده کند تا پیام صلح و دوستی خویش را به خصوص در دقایق آخر فیلم و در آستانه جنگ خانمان برانداز دوم جهانی به گوش همه انسان‌ها برساند.
این فیلم زمانی ساخته شد که هنوز هیتلر و ایدئولوژی توتالیتر و نژادپرستانه‌اش کمتر شناخته می‌شد و تنها اندکی از جنایاتش فاش و بسیاری از آن‌ها در راه بودند و در طول جنگ میلیون‌ها نفر را به کشتن دادند. اما تصویر روانشناسانه و اجتماعی از هیتلریسم و تا حدی فاشیسم ایتالیا، انسان‌دوستی و ضدیت با هرگونه نژادپرستی، در این فیلم بی‌مانند است.
هم از این رو «دیکتاتور بزرگ» را در کنار «پسربچه» (۱۹۲۱) و «عصرجدید» (۱۹۳۶) شاید بتوان یکی از بهترین فیلمهای او به شمار آورد.
آخرین ویرایش ۲۵ خرداد ۱۴۰۱
